|
Van’da,imar ve ruhsatta yaşanan bazı sorunların çözülmesinden sonra inşaat sektöründe ciddi bir yapılaşma başladı. Şehrin her tarafında yükselen yeni binaları görmek mümkün… Bu durum da hem istihdama, hem de sektörde faaliyet gösteren firmaların moral bulmasına yol açtı.
“ALTIN YILIMIZI YAŞIYORUZ”
Van’da, inşaat alanında yaşanan canlılıkla ilgili gazetemize konuşan Beyaz Kapı firması yetkilisi İbrahim Çakır, “İlimizde yaşanan 2011 yılındaki depremden bugüne kadar, ruhsat alımlarından kaynaklanan sıkıntılardan dolayı, inşaat sektöründe uzun yıllar bir durgunluk yaşandı. Ancak bu sene inşaat sektöründeki sorunların çözülmesinden sonra, işlerimiz açıldı ve diyebilirim ki altın yılımızı yaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
Sektördeki hareketliliğin geniş bir kesimi ilgilendirdiğini belirten Çakır, “Bu hareketlilik sadece Van’a değil, Muş, Hakkâri, Bitlis ve Ağrı başta olmak üzere bütün bölgemize bir canlılık getirdi. İnşaat sektörü bilindiği üzere bünyesinde birçok kalemi barındıran bir sektördür. Yani kapı satışı yapanlar, ameleler, boyacılar, sıvacılar, fayansçılar, duvarcılar gibi daha çoğunu sayamadığımız meslek dallarına sahip insanlarımız bu sektörde ekmeğini kazanıyor ve ailesini geçindiriyor” diye konuştu.
TAKAS USULÜ
Dekor Parke firması sahibi Faruk Kuşman da, işlerin takas usulü yürüdüğünü, bunun da küçük esnafı zor duruma düşürdüğünü belirterek, şunları söyledi:
“İnşaat sektöründe yaygın olan bir sistem de şudur; müteahhitler, taşeron firmalara yapacakları iş karşılığı daire veriyorlar, müteahhitler kârlı çıkarken işi daire karşılığı alan küçük esnaf bundan çok da faydalanmıyor. İşin açıkçası böyle olunca piyasada bir para dolaşımı olmuyor. Büyük firmalar büyürken, küçük firmalar da daha çok küçülüyor. Bu büyük inşaat firmaları olmasa, para dolaşımı da merkezde fazla olursa, yani daire karşılığı yerine küçük esnafa sıcak para aktarımı olursa daha iyi olur. Fakat takas üzerine giden işler çok da bize yansımıyor. Daire karşılığı alınan işlerde daire satılmadığı müddetçe küçük esnaf farklı bir iş alamıyor. Elindeki daireyi satıp malzemeye dönüştürmedikçe de elinde malzemesi olmuyor, bu da onun daha çok verim almasına engel oluyor. Şu an itibari ile piyasada para görünmüyor, ama hızlı bir inşaat yükselişi de var.”
“TAŞERONU KRİZ BEKLİYOR”
Çığır İnşaat yetkilisi Orhan Nergis de para dolaşımından yakınarak, şöyle konuştu:
“Bu sene yapıların yapılmaya başlanması il ekonomisi ve gelişimi için iyi, ama bizim sektöre şimdilik yansıması var diyemeyiz. Çünkü şöyle bir sıkıntı var, şuan piyasada sıcak para olmadığından dolayı yani nakit döngü olmadığından dolayı, herkes takas usulüne gidiyor. Yüklenici firmalar malzemeciye gelip iş karşılığı daire teklif ediyorlar, malzemeci de bu işi alabilmek için ürünü fabrikadan temin etmek zorunda, malzemeci aynı teklifi fabrikaya yapıyor. Fabrikası ise daire karşılığı mal vermeyi kabul etmiyor. Bu durumda taşeron firma malzeme temininde zorluk yaşıyor, bu durumda çoğu taşeron firma da aldığı daireyi daha ucuz bir fiyata elden çıkarıp malzeme almayı hedefliyor. Durum böyle olunca da zarar ediyor. Bu sistem Van’da hat safhada yaygınlaştı. Bir de işin bu buyotu var; daire ileriki aşamada satılmayınca bu sefer finansal anlamda hem malzeme satıcısını, hem işi yapan taşeronu zor durumda bırakıyor. Sezonumuz daha yeni başladı diyebiliriz, alınan işlerin daha vadesi yaklaşmadı. Alınan işler hep uzun vadelerle alınıyor, taşeronlar ileriki aşamalarda dairelerin satılabilmesi umuduyla bu işlere girdiler ama birçoğu da bu daireleri satamayacak gibi görünüyor ve haliyle malzeme temini yaptıkları firmalara ödeme yapamayacaklar, bu durumda taşeronları çok büyük bir kriz bekliyor olacak.”
MÜTEAHİTLER RİSKE GİRMİYOR
İnşaat sektöründeki hareketlilikten memnun olduklarını belirten Aslan İnşaat sahibi Cahit Aslan da, şunları söyledi:
“Beklentimizin çok üzerinde bir satışımız oldu bu yıl. Tabi satış yapmak sadece inşaat sektörünün hareketli olduğu anlamına gelmiyor, satışlar var, mal satabiliyoruz yalnız önemli olan bu malın geri dönüşümü var mı, yok mu o noktada biraz sıkıntı var. Geri dönüşümle alakalı bir nebze de olsa problemler yaşayabiliyoruz. Ruhsat alımlarından sonra inşaat sektöründen anlayan ve anlamayan parası olan bu sektöre girmeye başladı. Takas usulü ile artık ticaret yapılıyor, daire alıp satma karşılığında mal veriliyor. Firmalar bu anlamda kendilerine bir kota belirliyor, yüzde 30, 50 ve 100 gibi, bu sektörde ben böyle iş almam ve yapmam diyen biri iş yapamaz, bu da bir gerçektir. Yapılan işlerin ne kadarı taşeronun ya da müteahhidin elinde patlar, biz bunu bilmiyoruz. Yalnız gözlemlediğimiz kadarıyla işlerin çoğunluğu şuan taşeronun sırtında, bu durum bize kaygı veriyor. Çünkü taşeron sonuçta maddi gücü tam oturmamış, müteahhitten iş alan adam ve yükleniciler kendilerini çok fazla riske atmıyorlar, riskin büyük bir çoğunluğunu taşerona yüklüyorlar.”
DİĞER SEKTÖRLERE DE YARIYOR
Bu arada, inşaat sektöründeki hareketlilik beraberinde onlarca sektörü de hareketlendiriyor. Mobilyacısından beyaz eşyacısına, marangozundan mermercisine kadar birçok alanı beraberinde hareketlendiren inşaat sektörü, ayakkabı boyacısından lokantacısına, amelesinden ustasına kadar maddi bir döngü sağlıyor. Bu durum da şuanda çeşitli yorumlara rağmen, yüzleri güldürüyor.
Özel Haber: M. Selim Kurt - Mürsel Öner
|
