Milliyet gazetesi yazarı Güngör Uras, tarım ürünlerindeki fiyat artışına dikkat çektiği yazıda, Tarımda üretimin ithalata dayalı olması ve üretimi gerçekleştirmeye yarayan gübre, ilaç ve enerji (mazot) gibi ürünler ile hammadde maliyetlerinin yüksek olması, maliyeti döviz fiyatlarına bağlı hale getiriyor." ifadelerini kullandı.
Uras'ın yazısının bir kısmı şöyle;
Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE), 2017 yılı kasım ayında bir önceki aya göre %2.97, bir önceki yılın aralık ayına göre %15.74, bir önceki yılın aynı ayına göre %19.79 ve on iki aylık ortalamalara göre ise %11.72 artış gösterdi.
Bu yılın nisan ayından bu yana tarım ürünleri üretici fiyatları daha önceleri rastlanmayan ölçüde arttı.
Nisan ayında yıllık artış %17.25 idi. Yaz mevsiminde, tarımsal üretim artınca temmuz ayında yıllık artış %10.13’e kadar geriledikten sonra tekrar tırmanışa geçti. Ekim ayında yıllık fiyat artışı %14.19 olmuştu. Kasım ayında %19.79’u gördük.
Yıllık artış oranlarında baz etkisi vardır. Yıllık (12 aylık) ortalamalar değişimin yönünü daha iyi gösterir. 2017 Nisan ayında %6.7 olan yıllık ortalama üretici fiyatı artışı yaz aylarında gerilemedi. Her ay yıllık ortalama fiyatlarda artış görüldü. Kasım ayında yıllık ortalama artış %11.72. oldu. Yaz dönemi ucuzluğunu yaşayamadık.
Tarım ürünlerinde üretici fiyatları, mevsim şartlarına bağlı olmadan yükselişini sürdürüyor.
Sebze fiyatları artıyor
Kasım ayında bir önceki aya göre artış; tek yıllık bitkisel ürünlerde %7.61, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %0.71 oldu. Sebzelerde üretici fiyatları bir önceki aya göre %17.76 arttı.
Kasım ayı enflasyonu %12.98 oldu. Tüketici harcamalarında %21.77 ağırlığı olan gıda ve alkolsüz içki fiyatlarındaki artış %15.78’e ulaştı. Gıda fiyatlarındaki artışın arkasında tarım ürünleri fiyatındaki artış var. Merkez Bankası, enflasyonu tırmandıran tarım ürünleri üretici fiyatlarındaki artışın nedenlerini;
- Olumsuz hava koşullarının gıda arzı üzerindeki yansımaları,
- Türk Lirası’ndaki değer kaybı,
- Meyve-sebze ihracatında son dönemde yaşanan toparlanma olarak sıralıyor.
Tarım sektörünün sorunlarını değerlendirenler ise üretici fiyatlarındaki artışın tarımda yıllardır devam eden kronik sorunlardan kaynaklandığını söylüyorlar.
Tarım da ithalata dayalı
Tarımda üretimin ithalata dayalı olması ve üretimi gerçekleştirmeye yarayan gübre, ilaç ve enerji (mazot) gibi ürünler ile hammadde maliyetlerinin yüksek olması, maliyeti döviz fiyatlarına bağlı hale getiriyor.
Küçük üreticiler pazardaki değişimi izleyemediği, üretim planlaması yapamadıkları için arz-talep uyuşmazlığı devam ediyor. Bazı ürünlerde bazı dönemler fazla üretim, bazı dönemlerde eksik üretim gerçekleşiyor.
Havaladaki dengesizlik üretimin az veya çok olmasına yol açıyor. Orta ve uzun vadeli bir üretim planına dayalı olarak tarımda üretim yapısı değişmedikçe fiyat artışlarının devam edecek. Tarım ürünleri üretici fiyatlarındaki artışın nedenleri değerlendirilmedikçe, sorunlara çözüm getirilemeyecek, tarım ürünleri üretici fiyatları artmaya ve de enflasyonu aşağıya çekme çabalarını olumsuz etkilemeye devam edecek.
Kaynak: Milliyet
