Bu durumda Wikileaks sızıntıları Suud’a haddini bildirme operasyonu olduğu kadar Türkiye’ye de bazı şeyler fısıldıyor.
Uluslararası ilişkilerde bir güç hatta tehdit unsuru olarak çoktan yerini aldı Wikileaks sızıntıları… Açıklanan belgelerin gücü bizzat sızıntı olmalarından yani sızdırılış biçimlerinden kaynaklanıyor. Sızdırmanın zamanlaması, belgenin tarih/sizliğ/i, seçimi hatta sıralaması bu belgeleri klasik anlamda devlet sırlarının ifşa edilmesinden öteye taşıyor.
Unutmamak gerekir ki, geleceğin en stratejik sektörü bilginin (enformasyon) toplanması, tasnifi ve kullanımı olacaktır. Bunun ilk işaretlerinden birisidir bu sızıntılar. Tüm şahsi bilgilerin, ülkelerin stratejik değer ifade eden dökümanları dahil birilerince depolanıyor, tasnif ediliyorsa stratejik hamle gücünü elinde tutuyor demektir.
Daha öncekilerde olduğu gibi Suud’la ilgili sızdırılan Wikileaks belgelerini bu gözle okumak gerekir. Burada hemen akla gelen soru, Amerika’nın her anlamda vazgeçilmez bir müttefikini zor durumda bırakacak belgeleri neden yayınlamış olduğudur. Bir diğer soru da bu belgelerin Türk dış politikası açısından nasıl bir mesaj içermekte olduğu. Bu sorulara cevap vermeden konu tam anlaşılamayacaktır.
Obama yönetiminin, ittifakları açısından Ortadoğu’da ezber bozan bazı hamleleri oldu. Mesela İsrail’in bir tür sınırlandırılması, ABD siyasetini rehin alacak çıkışlarına set çekmeye çalışan politikalar bu döneme damgasını vurdu. Amerikan İsrail ilişkilerinin vazgeçilmezliği genel çerçevesini korumakla beraber İsrail’e adeta çekidüzen veren bazı uygulamalar Obama yönetiminde yaşandı.
Benzer biçimde Suud’la ilişkiler de vazgeçilmez özelliklere sahip, üstelik petrol krallığının ilişkisi İsrail’le kıyaslanmayacak ölçüde bir bağımlılık arz eder. Buna rağmen Amerika Suud’u neden zor durumda bırakmak istemiş olabilir? Buna iki açıdan yaklaşılabilir. Biri; Suud’un dar alanda kendi adına yaptığı operasyonlarda Amerika ile ters düşmesi. Buna ilk başta verilecek örnek, Suriye ve Irak’taki gelişmelerde öne çıkan aktörlerin Suud kaynaklı olması. Dahası özellikle Suriye operasyonunda stratejik olarak ters düşmesi gösterilebilir. Suriye’de Baas rejimin devrilmesi hedefi ve muhalif unsurların batı açısından kontrol dışına çıkacak yapı arz ettiği kaygısı önemli bir çatlak olmakla beraber, Esad’ın gitmesi konusunda Batı’nın hiç de istekli görünmediği hatta stratejik öncelikleri arasında yer almadığı artık iyice açığa çıktı.
Mısır’da İhvan karşıtı darbedeki Suud faktörünün bölgesel denklemde bu ülke lehine nasıl gücünü arttırdığı göz önüne alındığında bile sızıntıların amacı yeterince anlaşılır. Bir tür Suud’a ders vererek sınırlarını hatırlatan, hatta verdiği rüşvetlerle itibarsızlaştıran bir tehdide dönüşmüş durumda.
Diğer bir unsur ise Amerika’nın İran’la yaptığı nükleer anlaşmanın bölge denklemini temelden etkileyeceğinin işaretleridir… Wikileaks sızıntıları ile Ortadoğu’da tüm önceliğini İran tehdidi üzerine inşa eden Suud’un stratejik vizyonunu revize etmeye zorlanması amaçlanmaktadır… İran’ı nükleer anlaşmayla sisteme dahil etmek isteyen Amerika, bununla Ortadoğu’da daha az müdahil olabileceği bir dengeyi hedefliyor. Bu dengeyi tek başına Suud’a bırakmaya niyetinin olmadığı sonucuna varabiliriz.
Tüm bu gelişmelerden sonra Türk dış politikasının nasıl etkileneceği öngörüsü önemli. Özetle, bölgede Suud’un Amerika’nın yegane tercihi ve ağırlıklı belirleyici aktörü olma kapasitesinin sorgulandığı ve sınırlandığı söylenebilir. Bu durumda Türkiye’nin özellikle Suriye ve Yemen politikalarında Suud’la yakınlaşarak koalisyona katılmasının sanılanın aksine Atlantik ötesi ile pek de uyum anlamına gelmediği açık. Bölgeye dair tüm kozların Suud eksenine göre hesaplanması orta ve uzun vadede stratejik hesap hatası görünüyor.
Kaldı ki Suud’a yaklaşmanın, bu ülkenin Amerika ile olan özel ilişkisine bakarak ABD ve batıyla uyum anlamına geldiği yönünde okumak da büyük ölçüde isabetsizdir. Suud’un İran’la dengelendiği, her gelişmeye müdahil olmak zorunda kalmayacağı yeni bir denklem peşinde Amerika.
Bu durumda Wikileaks sızıntıları Suud’a haddini bildirme operasyonu olduğu kadar Türkiye’ye de bazı şeyler fısıldıyor.
- See more at: http://www.iktibasdergisi.com/suud-sizintilari-bize-ne-fisildiyor/#sthash.ipz4hYVD.dpufYenişafak/ Akif EMRE
