‘Şamran üzerine HES yapılmayacak’

Son günlerde tartışma konusu olan “Şamran Kanalı üzerine HES mi yapılıyor?” tartışmaları nihayet son buldu. Geçtiğimiz günlerde YYÜ’lü akademisyen Prof. Dr. Mustafa Sarı’nın tepki gösterdiği ve projeye karşı çıkmasının açıklamasının ardından açıklama yapan yetkili firma kanal üzerinde bir HES yapılmasının kesinlikle söz konusu olmadığını, yapılması planlanan HES projenin Şamran’dan bağımsız ve kurulacak yeni bir hat üzerinde olacağını açıkladı. Firma yetkilileri ayrıca Van’a zarar değil, kar getirecek bir proje olduğunu kaydetti.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dekanı ve Doğa Gözcüleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sarı’nın geçtiğimiz günlerde gazetemiz aracılığı ile Şamran Kanalı üzerinde  hidroelektrik santrali (HES) yapılacağını açıklamasının ardından Şehrivan Gazetesi olarak konunun muhatabı olan Özyakut Enerji Üretim A.Ş ile görüştük. Sarı’nın belirttiğinin aksine Şamram Kanalı üzerinde herhangi bir santral yapılmayacağını kaydeden şirket yetkilileri, belirtilenin asine Gürpınar ilçesinde kurulacak olan HES projesinin kesinlikle Şamran Kanalı’na zarar vermeyeceğini, kanalın Şamran’a paralel bir şekilde akacağını kaydetti. İşte kanal üzerine HES mi kurulacak sorularının cevapları:

ZARARI YOK, KARI VAR

Yaklaşık 3 bin yıl önce Van'ın Gürpınar ilçesinden, Urartu Devleti'nin başkenti Tuşba'ya su getirmek amacıyla yaptırılan ve Anadolu ve dünya su mühendisliğinin bir harikası olan 51 kilometre uzunluğundaki Şamran Kanalı ile ilgili korkulan HES projesi ile ilgili rahatlatan açıklama geldi. Akademisyen Sarı’nın 3 bin yıllık kanal üzerine HES yapılacak şeklindeki iddialarının ardından görüştüğümüz yüklenici firma olan Özyakut Enerji Üretim A.Ş. yaptığı bir açıklama ile kanal üzerine değil kanala paralel bir proje yürüttüklerini belirterek, “Gürpınar ilçesinde 2,30 MWH kurulu gücünde Hoşap çayı üzerinde kurulacak HES projesi Şamran Kanallarına hiçbir zarar vermeyecek şekilde kurulacaktır. Kanala paralel olarak bir iletim su kanalı tesis edilecek eski Şamran kanalına hiçbir şekilde dokunulmayacaktır” açıklamasına yer verdi.

YILDA 14 MİLYON KW ENERJİ ÜRETİLECEK!

Şamran Kanalı’na zarar vermek bir yana yapılacak olan proje ile Van’ın hem üretim hem de milli sermaye anlamında karlı çıkacağını belirten firma yetkilileri, kanalın yanında yapılacak olan yeni iletim hattından yılda toplam 14 milyon KW enerji üretileceğini kaydetti. Açıklamada ayrıca, “Projenin gerçekleşmesi hem bölge halkına istihdam hem milli ekonomiye katkı sağlayacaktır. Şu an sulama zamanı mağdur olan Aşağı Kaymaz, Gem Köyü kanal altına sulama yapan tüm arazi sahipleri faydalanacak, mağduriyetleri giderilecek. Üstelik orada arazisi bulunan arazi sahipleri de refaha ve huzura kavuşacaktır” sözlerine yer verildi. Öte yandan bölgede projeden birinci derecede etkilenecek bir yerleşim yeri de bulunmadığı belirtildi.

HER TÜRLÜ ÖZEN GÖSTERİLECEK

Proje hakkında detaylı bilgiler veren Özyakut Enerji Üretim A.Ş adlı firma yetkilileri, projenin detaylarını da şu şekilde paylaştı, “Van ili Gürpınar ilçesinde 2,30 MWh kurulu gücünde Hoşap çayı üzerinde kurulacak HES projesi Şamran Kanalı’na hiçbir zarar vermeyecek şekilde kurulacaktır. Şamran Kanalı’na paralel olarak yeni bir iletim su kanalı tesis edilecek ve eski Şamran Kanalı’na hiçbir şekilde dokunulmayacaktır. Bu kanalın yapılması DSİ projesinde de yer almaktadır. Üstelik mevcut Şamran Kanal’ı arazi sulaması için hizmet veremez duruma geldiğinden DSİ tarafından gündeme alınmış ve sulama ve milli ekonomiye katkı için enerji üretime için firmamıza ihale edilmiştir.”

“ŞAMRAN KESİNLİKLE ZARAR GÖRMEYECEK”

Şirketin doğayı, çevreyi ve tarihi varlıkları korumada gerekli özeni göstereceğini ve tarihi kanalı hiçbir zarar vermeden projeyi gerçekleştireceğini açıklayan firma yetkilileri, “Projenin gerçekleşmesi hem bölge halkına istihdam hem de milli ekonomiye katkı sağlayacaktır. DSİ Genel Müdürlüğü’nün yapacağı 9 kilometrelik kanalı şirketimiz hiçbir katkı beklemeden yapmak için DSİ’ye taahhütte bulunmuştur. Şu an sulama zamanı mağdur olan Aşağı Kaymaz ve Gem Köyü gibi kanal altında sulama yapan tüm arazi sahipleri da bu projeden faydalanacak ve mağduriyetleri giderilecek. Üstelik arazi sahipleri refaha ve huzura kavuşacaklardır.” Şeklinde konuştu.

TEHLİKE YARATACAK BİR DURUM YOK

Öte yandan projenin gerçekleştirileceği geniş bir alanda önceden çalışmalar yaptıklarını ve çevresel tüm faktörleri de göz önünde bulundurduklarını kaydeden yetkililer, yapılan çalışmaların ardından çevrede de projenin olumsuz etkileyeceği bir durum olmadığını kaydetti. Çevre özellikleri ile ilgili olarak ayrıca, “Köprüler-Gem HES Projesi, Hoşap Çayı’nın 1739.20 m kotları ile 1704.80 m. Kotları arasında yer alıyor. Proje sahasının göl alanında projeden birici derecede etkilenecek bir yerleşim yeri bulunmuyor. Civarda Türkiye dahilinde var bu bölgeyi üreme ve yaşam alanı olarak kullanan endemik ve epidemik canlılar da bulunmuyor.” Dedi.

“ZARAR GELMEYECEĞİNİ TAAHHÜT EDİYORUZ”

Projenin yürütülmesi esnasında gerekli tüm tedbirleri de alacaklarını belirten yetkili isimler, bir kez daha tarihi kanala hiçbir şekilde zarar vermeyeceklerini taahhüt ederek şu açıklamalara yer verdi, “Köprüler-Gem HES Projesi kapsamında inşa edilecek olan yapılan regülatör, su alma yapısı, çökeltim havuzu, iletim kanalı, yükleme havuzu, cebri boru ve santral binasıdır. Su çevirme yapısı regülatörden oluştuğu için ve mansaba doğal yaşam için gerekli miktarda su bırakılacağından tesislerin işletilmesinde nehir hayatına bir zarar verilmesi söz konusu değildir. Yine herkesin içi rahat olsun ki, tesislerin inşaatı esnasında kazıdan çıkan malzemeler çevreye zarar vermeyecek şekilde uygun bir yerde depolanacaktır.”

SARI NE DEMİŞTİ?

Öte yandan geçtiğimiz hafta Şamran üzerine HES kurulacağı iddiasını gündeme getiren Sarı, yapmış olduğu açıklamada enerjiye de ihtiyaç olduğunu, buna bir diyecekleri olmadığını belirterek, “Tabii ki, HES'ler, barajlar olacak. Üç bin yıllık tarihi yok edecek kadar gözümüzü karartmamalıyız. Umarım yetkililer bu durumu dikkate alırlar. Şamran Kanalı'nı yok etmekten kurtaracak iptal kararını projeyi yeniden gözden geçirme iradesini ortaya koyarlar. Şamran Kanalı, üç bin yıl önce Urartular zamanında yapıldı. Gürpınar'daki suları Van'a taşıyıp bağlara bahçelere hayat götürmek için yapıldı. Yaklaşık 51 kilometre uzunluğa sahip. Şamran Kanalı o kadar muhteşem bir planla yapılmış ki, ne çok hızlı akıyor ne de çok yavaş.”

Ömer Aytaç AYKAÇ/Şehrivan