Sayın Başkan, Değerli Milletvekilleri,
Van’ın düşman işgalinden kurtuluşunun 95’ci yıl dönümü münasebetiyle gündem dışı söz almış bulunmaktayım. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.
Değerli Milletvekilleri,
Van şehrinin eskiçağlara kadar inen çok eski bir tarihi bulunmaktadır. Bölgede yapılan kazılarda ele geçen buluntular milattan öncede yörenin, sürekli bir yerleşim yeri olduğunu ortaya koymaktadır. Doğu Anadolu’da yaşayan Hurriler burayı merkez konumuna getirmişlerdir. Hurriler’densonra Urartular yöreye hakim olmuş ve Van,Tuşba adıyla 300 yıl Urartuların başkenti olmuştur. Birçok medeniyete ev sahipliği ve Başkentlik yapan Van, ayrıca bugüne değin, Persler, Medler, Selçuklular, Osmanlılar gibi birçok kültürü bağrında taşımış yaşadığı tarih ile beraber yoğrulmuş güçlü bir kadim toplum oluşturmuştur.
Van 95 yıl önce, 20 Mayıs 1915'te Ermenilerin desteğiyle Rus ordusu tarafından işgal edildi. İşgalden sonra Rusların destek ve tahriki ile Ermeniler Müslüman yöre halkını çoluk çocuk demeden vahşice katletti. 1917 yılında Rusya’da çıkan ihtilal nedeniyle Ruslarbirlikleri geriçekilmeye başlayınca Ermeni kuvvetleri, Rusların geride bıraktığı malzeme, silah ve cephaneyle daha da güçlenerek, Van ve çevresini yakıp yıkmayabaşlamıştır. Bunun üzerine Ali İhsan Sabiş Paşa komutasındaki 4. Kolordu Komutanlığı ve beraberindeki aşiretlerin desteği ile 2 Nisan 1918 tarihinde Van'a ulaşmış ve 5 gün süren şiddetli muharebeden sonra Ermeni kuvvetlerini tamamen Van’dan temizlemişleridir.
Van’da topyekûn bir mücadele sonucu 30 binden fazla şehit verilmiştir. Kafkas cephesinde, cephanesi bitmek üzere olan askerlere mühimmat götürmek üzere gönüllü olan yürekleri kocamanamayaşları küçük ( 12-17 arası ) 120 çocuk, 1915 yılı Ocak ayında, insanın kanını donduran ayaza aldırmaksızın, karlı dağları aşarak, cephaneyi 100km mesafedeki birliğe teslim etmeyi başarmış ancak geri dönüş yolunda bu çocukların 98’i şehit olmuştur. Bir kez daha ruhları şad olsun.
Rus işgali ve Ermeni katliamı başlamadan önce 70 bin olan Van'ın nüfusu, işgalden 3 yıl sonra 2 Nisan 1918 tarihinde 13 bine kadar düşmüştür. Van bu dönem içerisinde yakılıp, yıkılmış ve harabeye dönmüştür. Sonrasında “Bağlar Mevkiinde” kent yeniden kurulmuşve o dönemlerde kırsal bir görünümde olan Van 1923 yılında il yapılmıştır.
· Bu gün tarih 2 Nisan 2013 ve VAN artık Büyükşehir.
· Yaklaşık 1 Milyon 100 bin nüfusuyla Doğu Anadolu Bölgesinin en büyük şehri
· Kadirşinas ahalisi ile çevresine kucak açmış büyük kent
· Ekonomisi etrafınalokomotif olacak büyük bir cazibe merkezi
· Bölgesinde Kongre ve Fuarlara ev sahipliği yapacak çekim merkezi
Kentimiz ’de diğer şehirler gibi Ak parti iktidarıyla altın çağını yaşıyor. Ulaşımda, Sağlıkta, Eğitimde, Sanayide ve Sosyal hayatta yapılan yatırımlarla, sağlanan hizmetlerle Van hızla gelişmeye ve kalkınmaya başladı. Doğu Anadolu'nun yükselen yıldızı Van, önemli bir istihdam ve ekonomik değer alanına kavuşmanın eşiğine geldi. Van'ın bu noktadaki en önemli potansiyelleri sınır ticareti, turizm ve hayvancılıktır. Van coğrafya olarak dört mevsimin de yaşandığı bir havzada bulunmaktadır. Özellikle Kış Turizmi, Doğa Turizmi, Dağcılık, Su sporları gibi önemli bir destinasyona sahip olan Van, aynı zamanda Tarih ve İnanç turizminin de önemli merkezlerindendir.
Van’ın tarihini, kurtuluş mücadelesini ve bu gününü buradan sizlerle paylaştım. Sözlerimi Şair Gazizade Molla Mehmet’in ‘’Van’a Dair’’ adlı şiirinden dizelerle tamamlamak istiyorum.
Bir yanı denize bakar,
İçinde çeşmeler akar,
Suları miski anber kokar,
Kardeşlik bu Van’da bu Van’da.
Doğusunda Erek dağı,
Her tarafı üzüm bağı,
Yiğitler kurmuş otağı,
Kardeşlik bu Van’da bu Van’da.
Unutulmaz bir kışı var,
Çok da sıcak değil yazlar,
Ah ne güzel olur bahar,
Kardeşlik bu Van’da bu Van’da.
