|
Yörenin geleneksel bir kültür değeri olan ve daha önceleri sadece yerel bazda gerçekleşen kilim sanatı, yabancı turistlerin ilgi duyması ile birlikte giderek yaygınlaştı ve ticari amaç öne çıktı.
Bu nedenle birçok kişinin kurduğu dokuma tezgâhlarında yapılan üretimle, kilim üretimi giderek arttı. Bir zamanlar sayıları 100'e yaklaşan kilimci esnafı, özellikle Avrupa'dan gelen turiste kilim satmak için adeta bir biriyle rekabete girdi. Ancak Avrupa'dan turist akışı kesilince, kilimci esnafının sayısı da git gide azaldı ve şuanda Van'da sadece 4 kilimci esnafının kaldığı belirtiliyor.
KİLİMCİ DÜKKÂNLARI AÇILDI
Özellikle 80’li yıllarda üretimle birlikte artan talepten dolayı da, Van’da, sadece kilim satan yaklaşık 100 işyeri açıldı.
İşyerleri, Van’ın en işlek caddelerinden olan Maraş Caddesi ile Cumhuriyet Caddesi’nde satış yapmaya başladı.
DERNEK KURDULAR
Kilim satan esnafın sayısı artınca, kendi aralarında birleşerek, bir de dernek kurdular.
“Van Kilimciler Derneği” adı altında örgütlenen kilimciler, turizme dair toplantılara dâhil olarak sorunlarını tartışmaya açtılar.
Derneğin, Van’daki turizm tartışmalarında belirleyici rol oynadıkları ifade ediliyor.
KİLİMCİ DÜKKÂNLARI KAPANDI
90’lı yıllarda ise, yabancı turistlerin giderek bölgeye gelmemeye başlaması ile birlikte kilimciler de yavaş yavaş işyerlerini kapattı.
Bir kısmı da ticareti sürdürmek için İzmir, İstanbul, Bursa, Ankara gibi illere giderken, Van’daki kilimci esnafı sayısı ciddi oranda düştü ve geriye kalan az sayıdaki esnaf, 1999 yılında derneklerini kapatmak zorunda kaldı.
ŞİMDİ 4 DÜKKÂN VAR
Van’da şu anda, kilim ticaretiyle uğraşan sadece 4 dükkân var.
Bunlardan biri de, Van’a ilk kilimci dükkânı açan esnaflardan biri olan İrfan Acar.
Kilimin, yabancı turistle direkt bağlantısının olduğunu söyleyen Acar, “Eskiden herkes alıyordu, satıyordu, yapıyordu, evinde kullanıyordu, eşi dostu için yapıyordu, ama şimdi kilimi alırsa sadece yabancı turist alır, başka kimse almaz, yerli turist de almaz. Geçen gün bir tane yabancı turist gördüm, o kadar. Turist gelmiyor, dolayısıyla kilimcilik öldü. Anlayacağınız turist gitti, kilim de bitti” dedi.
“TURİST GELİR DİYE BEKLİYORUZ”
İşyerlerini açık tutmalarının tek nedeninin “yabancı turist gelebilir” beklentisi olduğunu belirten Acar, “Şimdi özel sektörde kilim üreten de yok, tezgâh da yok, daha önceleri insanlar evlerinin önünde tezgâh açıp yapıyorlardı, ama satış olmayınca onlar da bıraktılar. Benim işyerimde bulunan kilimler hep eski kilimler, yenisi çok az var. Satış yok, öylece bekliyoruz; ben varım, bir de karşıdaki pasajda 3 tane daha, onun dışında Van’da kilimle uğraşan kimse yok. Bekliyoruz biz de, ama bakalım nereye kadar? Bu gidişle biz de işyerlerimizi kapatmak zorunda kalacağız” diye konuştu.
Özel Haber: Adil HARMANCI
|
