Diplomatik yakınlaşmanın Türkiye-İsrail gaz anlaşmasını hızlandırması bekleniyor. Enerji uzmanları İsrail’in doğalgazını Avrupa’ya ulaştırması için en kolay ve ucuz yolun Türkiye’den geçtiğini, alternatifinin olmadığını söyledi.
Türkiye ile İsrail arasında bu hafta gerçekleştirilen görüşmenin ardından ortaya çıkan yakınlaşmanın, iki ülke arasında uzun süredir devam eden gaz müzakerelerinde anlaşma sürecini hızlandırması bekleniyor. Rusya ile yaşanan siyasi gerginlik için doğalgazda hızlı bir şekilde çeşitlendirmeye gidildiğini belirten enerji uzmanları, İsrail ile anlaşmaya varılması durumunda yıllık en az 8-10 milyar metreküp gazın 2020’de Türkiye’ye gelebileceğini kaydedildi. 2010 yılından bu yana Türkiye-İsrail ilişkilerinde sıkıntı yaşandığına dikkat çeken enerji uzmanları, İsrail’in oluşturduğu Leviathan Konsorsiyumu doğalgazın Avrupa’ya ulaşımında alternatiflerin olmasına rağmen Türkiye üzerinden geçen yolun en uygun hat olduğuna dikkat çekiyor. Doğu Akdeniz’deki doğalgazın çıkarılma maliyetinin yüksek olması nedeniyle İsrail’in Türkiye üzerinden giden hatta muhtaç olduğuna dikkat çeken enerji uzmanları, İsrail Türkiye’nin yanı sıra Ürdün, Filistin, Mısır, Güney Kıbrıs gibi diğer ülkelerle de görüştüğünü ancak son dönemde Mısır’daki gaz keşfi olunca avantajın Türkiye’ye geçtiğini kaydediyor.
PUTIN’İN TAVRI HAVAGAZI
Doğu Akdeniz’deki 13 trilyon metreküp gaz kullanılacaksa Türkiye’deki mevcut hatlardan Avrupa’ya satılacağını ya da pahalı olduğu için çıkarılmayacağını söyleyen Doğu Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Vedat Yorucu “Zaten bu gaz Türkiye üzerinden satılmazsa, çıkaran için de kullanan için de ekonomik bir gaz olmaz. Türkiye, Doğu Akdeniz gazını satarsa Rusya’nın tavrı havagazı olur” dedi. Doğu Akdeniz’de deniz derinliklerinden çıkarılacak gazın maliyetinin metreküp başına 9 dolar gibi yüksek olduğunu belirten Doç Dr. Yorucu “Akaryakıt fiyatları ilerde arttığında, potansiyel bir rezevr olacak. Doğu Akdeniz gazını, birleştirerek satmak en mantıklısı, bunu da zaten Türkiye üzerinden satmak gerekiyor. Gazı sıvılaştırmak ya da gemilerle göndermek AB’ye yararsız. Bu yüzden tek alternatif Türkiye” diye konuştu.
PİYASA HAREKETLENECEK
Türkiye’nin İsrail ile yeniden diplomatik ilişkilerini sıcaklaştırmasının, enerji piyasasını hareketlendireceğini belirten Doç. Dr. Yorucu, şunları söyledi: “İsrail’in şu anda Leviathan doğalgazını kendi ihtiyacı için kullanması pek akılcı değil. Elinde 850 milyar metreküp gaz var ve ihtiyacı, gazın yüzde 30’u kadar. Güney Kıbrıs’ta ise 340 milyar metreküp gaz var. İsrail gazıyla birleştirildiğinde 1.2 trilyon metreküp gaz yapıyor. Bu rakam dünya ölçeğinde AB’nin yüzde 5’lik ihtiyacını karşılayan kaynak rezervi olsa da, enerji arzında çeşitliliği sağlayacak ve enerjide rekabeti yaratacak olması bakımından gazın kıymeti artıyor. Bir de bu gazın Türkiye üzerinden aktarılması, gazın önemini daha da artırıyor” dedi.
Gaz tedarikinde Rusya’nın alternatifi olur
Türkiye ile İsrail arasındaki diplomatik yumuşamayı değerlendiren Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu, iki ülkenin ekonomik ve diplomatik olarak birbirlerine yaklaşmasını olumlu bulduğunu söyledi. İsrail’in Akdeniz’de keşfettiği gaz rezervinin büyüklüğüne değinen Zorlu, şunları söyledi: “Rusya ile yaşamak istemediğimiz bir sorun yaşadık. İsrail ile yaşanan yakınlaşma Türkiye’nin gaz tedarik çeşidini artırması açısından büyük önem taşıyor. Akdeniz’de çok büyük bir rezerv bulundu. Bu Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınabilir. Bu da Türkiye için Rusya’nın alternatifi olabilir. Bizim de İsrail’de 1.000 Mw’lık bir enerji üretim projemiz var. İsrail’in enerji tüketiminin yüzde 8-10’unu biz karşılıyoruz. İsrail’deki enerji yatırımlarımız artabilir. İsrail gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması konusunda bir projemiz vardı. Görüşmelerimiz halen devam ediyor.”
TÜRSAB: 600 bin turist bekliyoruz
İsrail ile Türkiye’nin yakınlaşmasını Türkiye turizmi açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendiren Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy, İsrail ile kriz öncesi döneme dönülebileceğini söyledi. İsrail ile Türkiye’nin yaşanan gerilim öncesi gayet iyi olduğunu belirten Ulusoy “Yaşanan kriz sonrası rakamlar bir anda dibe çökmüştü. 40-50 binli rakamları telaffuz eder olduk. Şimdi Rusya’nın kaybını İsrailli turist ile telafi edeceğiz. Benim tahminim ilişkilerin tam anlamıyla rayına oturması durumunda Türkiye’ye İsrail’den 600 bin turist geleceği” diye konuştu.
Stargazete/Erdinç Akkoyunlu
