İŞ VE YAZARLIK BİR

Röportaj: Adil HARMANCI

Kimi yetenekler başkalarının yardımıyla esas mesleklerine geri dönebilirken, kimi yetenekler de ekonomik sıkıntıların girdabından kurtulmaz ve esas mesleklerini icra edemezler.

Tabi Nur Mehmet Güler gibi kimi yetenekler de vardır ki, bir yandan ekonomik sorununu çözmeye çalışırken, bir yandan da esas mesleğini yürütebiliyor.

Önce hapis hayatıyla, sonra da ekonomik sorunlarla boğuşmak zorunda kalan, buna rağmen iş ve yazarlığı bir arada yürütebilen ve bir çok şiir ile edebi eser üretebilen Nur Mehmet Güler´le kısa yaşam öyküsünü, edebiyata olan yakınlığını ve yaşadığı sorunları konuştuk:

Kısa yaşam öykünüzü anlatır mısınız, nerede doğup büyüdünüz, nerelerde eğitim gördünüz?

1971´de Van´da doğmuşum. Sosyal çatışmaların hayatın her yanını sardığı dönemde ilkokul öğrencisiydim. İki darbe arasına sıkışmış çocukluk yıllarımda duvarlara yazılmış sloganları okuya okuya okula gidip geliyordum.
Politikayla, yazıyla tanışmam, kimlik arayışım hatta pek çok şeye isyanım lisede başladı…

Edebiyata yakınlığınız da okul günlerinde mi başladı, nasıl oldu o günleri kısaca anlatır mısınız?

Bir paradoksla başlamalıyım; Türkçeyi ilkokula başlarken, yabancı dil gibi öğrendim -ki öyleydi de- Buna karşın bütün kompozisyonlarımda tam puan almışımdır. Yazmaya hevesim vardı.
Lise yıllarında kısa kısa şiirler, denemeler yazardım. Çoğu tutuklandıktan sonra kayboldu.

Uzun yıllar hapis yattınız, nedenlerini ve o günlerini anlatır mısınız?

Ankara Üniversitesi´nde öğrenciyken, PKK üyesi olmaktan tutuklandım. O yıllarda Marksizm ile tanışmış, dünyadaki kavgalara kulak kabartan, örneğin Farabundo Marti´yi yakından takip eden Gramsci´yi okuyan biriydim. Yani bilinçli bir arayışım vardı.
1992´de tutuklandım, duruşmalarda yarı siyasi yarı hukuki savunmalar yaptım ama zaten Kürt olduğunuzu söylemeniz bile tutuklamaya yeter sebep kabul ediliyordu.

Hapiste iken yazdınız mı, kimler moral gücü oldu, içerde neler yaşadınız?

İlk yıldan itibaren yazmaya başladım. Politik makaleler, denemeler ve bir iki de şiir vardı yazdıklarım arasında. İlerleyen yıllarda, düzenli olarak çıkarmaya başladığımız bir de dergimiz oldu. Sürekli yazdım diyebilirim.
Arkadaşların çoğu yazmaya başlayınca anılarını kaleme alıyordu ve neredeyse tümü çok genç yaşta dağa çıkmış, yakalanmış bu insanların yaşam hikâyeleri, normal ömürlere sığdıramayacağınız, olağanüstü nitelikteydi.
İlk edebi çalışmam, arkadaşlarımızdan birinin katılım sürecini, çocuksu algılarını, Ortadoğu deneyimini, tüm zamanların belki de en acımasız düzleminde, saf, çocuksu adımlarını "Rüyalar Yarım Kalmaz" adıyla öykülemek oldu.
Sonraki yıllarda böyle pek çok öykü yazdım ve bir dosya haline getirdim. Yine aslında içerde en ciddi çalışmam; 1997 - 98´de, zamanımın neredeyse tamamını vererek, Kürtlerin yakın dönem mücadele tarihlerini, Davut Utkun arkadaşımızın katkılarıyla yazdım, bin yüz A-4 sayfası bir çalışma ortaya çıktı.
Bir yolunu bularak dışarı çıkardık. Avrupa´ya gönderildi ve orada basıldı, o çalışmayı elime almayı ne çok isterdim bilemezsiniz.

Çıktıktan sonra neler yaptınız, yazmaya devam ettiniz mi?

Elbette, yazmaya devam ettim, yirmi iki yıldır, şartlar çok zorladığında bile yazıyı bırakmadım. Cezaevinde yazdığım sıradan konuları artık ciddi konulara dönüştürdüm. Yayınlanması amacıyla kalıcı yazılar yazmaya başladım. Kürt halkının verdiği özgürlük mücadelesini anlatan ´Vakit Tamamdır´ ve ´Rüyalar Yarım Kalmaz´ isimli iki öykü ile 77 sayfadan oluşan ´Çağ Dönüşümü´ başlıklı bir deneme yazdım. Öyküler Rewşen dergisinde yayınlandı. Deneme yazısı ise, 2000 yılında Politika gazetesinde dizi olarak çıktı. Ayrıca çok sayıda şiir yazdım. ´Sessiz Dans´ isimli bir de şiir kitabım var.
O günlerde kaleme aldığım edebi denemeler var, uzakta…
Oldukları haliyle yayınlamak istiyorum, vakti geldiğinde.

Kaç kitabınız yayınlandı, isimleri neler?

Belge Yayınları´ndan çıkan dört kitabım var. Biri "Sessiz Dans"; hayatımın en büyülü, rüya gibi iki yılında yazılmış şiirlerdir. "Ölümden Zor Kararlar " ve "İntihar Eden Kutsallarım" isimli kitaplarım bıçak sırtında, uçurum kıyısında geçen ateşten yılların, büyük arayış, aşk ve savaş romanlarıdır. "KCK Dosyası-Küresel Devlet Devletsiz Kürtler" yakın dönem siyaset tarihi analizini yapan bir çalışmadır.

Bunlarla ilgili davalı olduklarınız, ceza aldıklarınız, ya da mahkemesi süren var mı?

Tabii, iki kitabımdan dolayı yargılandım ve cezalar aldım. "Ölümden Zor Kararlar" ve "Küresel Devlet Devletsiz Kürtler" kitaplarıma İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesince davalar açıldı, yargılandım, 2,5 yıl ceza aldım. Yargıtay´da onay beklerken, yeni basın yasası çıktı ve 3 yıl ertelediler.

Hem iş hem yazarlıkla nasıl baş edebiliyorsunuz, ikisi bir arada yürüyor mu?

Cebimde çay parası olmadığı için dışarı çıkamadığım zamanlarım olmuştu. Elbette böyle olmazdı, eşim ve bir çocuğum var, onlara da katkı sunmam gerekiyordu. O nedenle iş hayatına atıldım. Ama şimdi en çok yaptığım şey yine yazmaktır.
Kürtlerin sanata ve edebiyata çok ihtiyaçları var. Edebiyat bir toplumun yaşam garantisidir. Kürt gençleri bunu iyi hesaba katmalı. Yazma ve okuma merakı iyi gelişmelidir. Kürt gençlerinin buna çok ihtiyacı var. Ayrıca, Kürtlerde sanat ve edebiyatın etkili olabilmesi için ortak bir dilin oluşturulması lazım. Dört parçadaki Kürtlerin edebiyat ve sanat alanında kurumsal dayanışması çok önemlidir.
Gerçek yaşamın içinde olmak, problemlerle boğuşmak, çözmek ya da çözememek beslenme kaynağıdır ama sürekli kirletir. Arınmayı becerirseniz yazmaya devam edebilirsiniz.
Ben yazarak geçinen bir insan değilim. Çevre ile ilgili bir firmam var ve yılın en az 8 ayı zamanımın yüzde seksenini alan iş yoğunluğu içindeyim. Buna karşın yazmayı bırakmadım bu güne dek. Ekonomik kaygılardan uzak bir ortamda yazmayı deneme şansım olmadı.

Muhakkak çok daha iyi olurdu. Zira edebiyat tümüyle adandığında verimli olabileceğin bir alan…

Şu anda yazmaya çalıştığınız ya da bitirdiğiniz bir şeyler var mı?

Yayına hazırladığım iki dosya var; Biri, yıllardır birikmiş şiirlerden, diğeri de deneme, şiir, hikâye karışımı yeni bir stilde yazdığım kısa öykülerden oluşuyor.

İş ve yazmak dışında farklı bir uğraşınız var mı?

Kastınız siyaset ise, iktidarcı, insan yönetmeye endeksli siyasete karşıyım. Aktif siyasetin içinde değilim ama ne devleti ne kendi çevremi buna ikna edebilmiş değilim...