Geçenlerde bir grup Batılı parlamenterle müzakereler sırasında içlerinden birisinin IŞİD ile Rusya ve İran istihbaratlarının arasında ilişki olabileceğine atıf yapan konuşması dikkate değerdi. Ben IŞİD'in Suriye'de ortaya çıktığı ilk günlerde yazdığım "Suriye'nin istihbarat cepheleri" yazımda doğuşu itibarıyla örgütün istihbarat bağlantılarına sahip olduğunu yazmıştım. Aradan geçen 1,5 sene boyunca bu konudaki görüşüm zayıflamadı aksine güçlendi. Yine o günlerde yazdığım "Bu El-Kaide ne işe yarar?" yazısında ise şöyle demişim (O zaman IŞİD-El-Kaide ayrımı henüz netleşmemişken):
"Çeçenistan, Irak, Afganistan, Somali, Mali, Yemen ve en son Suriye. İslam dünyasının fiziki ve siyasi harabeye dönüştürülen ülkelerinin hepsinde El-Kaide arz-ı endam edince meşru mücadele, tekfir söylemlerine, baş kesme seremonilerine ve yasak haberlerine feda edildi... IŞİD'in Suriye’ye girişini yukarıda yazdığım içeriğe paralel okumak lazım. Kurtarılmış bölgelerin ele geçirilmesi siyasetini benimseyen IŞİD, muhalifler arasında “yıkıcı” bir güce dönüşüyor. Ve bunun spontane bir gelişme olduğunu düşünmüyorum."
IŞİD başındaki Ebu Bekir El-Bağdadi'den Ürdünlü pilotu yakma görüntülerine kadar istihbarat ve kurgu kokan ve diğer İslam coğrafyalarında olduğu gibi Suriye-Irak coğrafyasına da yabancı bir örgüt. Sırtarıyor, ele geçirdiği coğrafyalarda gözü tırmalıyor. Yerlileşemiyor. Ya Irak'ta bazılarının olduğu gibi denize düşen ona sarılıyor, ya da korkudan kimse ağzını açıp hakkında konuşamıyor.
Irak yeniden şekilleniyor
Irak ve Suriye'deki varlığı sosyolojik olarak farklı. Irak'ta Maliki'nin gözetimi altında boşatılan hapishanelerden kaçan yüzlerce militanından, Saddam subaylarıyla ve Maliki'nin mezhepsel yönetiminden ilallah eden aşiretlerle yaptıkları işbirliğine kadar, ABD'nin İran ile birlikte oluşturmaya çalıştığı "Yeni Irak" filminin bir figüranı IŞİD. ABD ile İran arasında nükleer müzakereler vs. üzerinden bir yakınlaşmadan yeni bir olgu olarak bahsediliyor da Irak bu aşkın tohumlarının atıldığı yerdir. İran ve ABD (bölgedeki proksileriyle) Irak'ı yeniden şekillendiriyor. Irak'ta işgal sonrası yaşanan demografik kaymaların bir benzerinin hayata geçirilmesi için IŞİD mükemmel bir fırsat sundu. Gerisinde en büyük büyükelçiliğini bırakarak Irak'tan "çekilen" ABD, IŞİD ile birlikte yeniden askeri olarak Irak'a döndü. An itibarıyla İran'la hatta işgal sırasında çatışmaya girdiği ve halihazırda terör listesinde bulunan Şii gruplarla birlikte aynı doğrultuda savaşarak. Bu sefer sahada ABD askeri yok, ABD operasyona havadan destek veriyor. Bakalım IŞİD ile birlikte Irak'ta hangi "yaşlar" yanacak?
Suriye'de IŞİD'e destek yok
Suriye'de ise "yedi kocalı hürmüz"ü oynuyor IŞİD. Bilumum istihbarat örgütlerinin sızdığı ve manipüle ettiği bir yapı. Suriye'de herhangi bir sosyolojik gerçekliğe de karşı gelmiyor. Suriyeliler korkularından dolayı seslerini çıkaramıyorlar. Bir an için IŞİD belasının hiç ortaya çıkmadığını düşünün. IŞİD Suriye'de şu an hakimiyeti altında olan bölgelerin çok büyük çoğunluğunu rejimle savaşarak değil muhaliflerden ele geçirdi. Yetmedi, rejimle savaşan muhalifleri aynı anda cepheler açarak meşgul etti. Dahası muhalefetin lider taifesini ya infaz ve suikastlarla devre dışı bıraktı ya da Esed rejimine uçurduğu istihbaratla rejimin suikastlarına zemin hazırladı. IŞİD Suriye'ye girince Suriye halkına yönelik mezalim tamamen uluslararası gündemden kalktı. Varsa yoksa IŞİD. Bu noktalardan hareketle IŞİD'siz bir Suriye'de muhalefetin hakimiyet alanının ve askeri konumunun şimdiye nazaran müspet yönde ne kadar farklı olabileceğini tahmin etmek zor değil.
IŞİD, Suriye'ye girmedi; sokuldu. Irak'ta doğmadı, üretildi. Batı'daki ufak tefek anlamsız saldırılarıyla da farkındalık oluşturuldu. Tartışmalar rayından çıkarılıp, tali yollara sürüklendi. Bundan bir buçuk sene önce yazdığım gibi IŞİD yıkıcı bir güce dönüştürüldü. En büyük zararı ise maalesef Suriye'nin Esed ve Irak'ın ABD-İran karşıtı halklarına verdi. IŞİD ne işe mi yarar?
