İran’ın Batı’ya karşı en güçlü dayanağı olarak gördüğü devrim, nükleer bahar sonrası yerini “ılımlı” siyasete bıraktı. İngiltere ile İran, 4 yıllık krizin ardından karşılıklı olarak elçiliklerini açıyor. İş adamlarıyla birlikte yarın Tahran’a çıkarma yapması beklenen Hammond, 12 yıl sonra İran’a giden ilk İngiliz Dışişleri Bakanı olacak.
Yenişafak
İran ile Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve Çin ile Almanya (5+1) arasında varılan nükleer uzlaşı sonrası başlayan bahar havası, Avrupa ülkelerinin Tahran öfkesini çabuk dindirdi. 1979’daki devrim sonrası Batı’ya yönelik sert eleştiriler yöneten İran’da da yumuşma dönemine geçildi. 14 Temmuz’da İran’ın nükleer programını denetime açmasına karşı Batı’nın uyguladığı yaptırımların kalkmasını öngören anlaşmanın ardından Tahran’a ilk ayak basan Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius olurken, onu İtalyan mevkidaşı Paolo Gentiloni izlemişti. Şimdi ise ziyaret sırası, 4 yıl önce büyük olaylar nedeniyle elçiliğini kapatan Londra yönetiminde. İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, kalabalık iş adamı heyetiyle birlikte 2011’den bu yana kapalı olan Tahran büyükelçiliğinin açılışı için yarın İran’a gidiyor. 12 yıl aradan sonra bir İngiliz Dışişleri Bakanı’nın Tahran’a ilk ziyareti, Avrupa’nın İran rekabetinin de bir başka göstergesi olacak. Haftasonu Tahran’da İngiliz Büyükelçiliği’nin açılmasını ardından, Londra’da da İran Büyükelçiliği açılacak. Tahran’ı en son ziyaret eden İngiliz dışişleri bakanı, Jack Straw olmuştu.
VİZE SORUNU
2011’de silahlı bir grup tarafından saldırıya uğrayan büyükelçilik bu olaydan sonra kapatılmıştı. Yalnızca İngiltere’nin değil Türkiye dahil birçok ülkenin tepkisini çeken o baskından sonra, 4 yıl kapalı kalan bina yeniden onarıldı ve hizmete hazır hale getirildi. İngiltere’nin Tahran Büyükelçisinin kim olacağı resmi olarak belirlense de, henüz basına duyurulmadı. Aslında iki yıldır karşılıklı ilişkileri düzeltme çabası olsa da, elçilerin belirlenmesi konusu ve teknik ekipmanın İran’a sokulması iki ülke arasında sıkıntı oluşturmuştu. Dahası İran vatandaşlarının vizelerinin yenilenmesi konusunda İngiltere İran’a çift taraflı bir anlaşma sunmasına rağmen henüz bu konuda bir uzlaşı sağlanabilmiş değil. Ayrıca ekonomik yaptırımların kaldırılması konusu da iki ülke arasında önemli bir sorun teşkil ediyor. Hammond’ın ziyaretinde vize konusu ve yaptırımların kaldırılmasına ilişkin kararların alınması da bekleniyor. Öte yandan Avrupalı ülkelerin İran pazarından pay alma yarışı devam ediyor. İran’ın P5+1 ülkeleri ile yaptığı nükleer anlaşma sonrası ilk petrol anlaşması İtalya ile yapılmıştı. Alman şirketleri de İran ile geleneksel ticari ilişkilerini canlandırmak için bu ülkeye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını bekliyor.
Olaylı elçilik baskını
30 Kasım 2011 tarihinde Tahran’da İngiltere’nin yeni yaptırımlarını protesto eden göstericiler, iki İngiliz diplomatik misyonuna girerek, camları kırmış, bir aracı ateşe vermiş ve İngiliz bayrağını yakmıştı. Yeni yaptırımlar, 14 Kasım 2011’de ABD ve Kanada’yla birlikte İran’ın nükleer programının gelişimini önlemek amacıyla bir paket halinde teklif edilmiş ve onaylanmıştı. Bunun üzerine Tahran, Londra ile diplomatik ilişkilerin seviyesinin düşürülmesi ve ülkedeki İngiltere Büyükelçisi Dominick Chilcott’un sınırdışı edilmesi için harekete geçmişti. Bu doğrultuda, İngiltere Büyükelçisi’nin iki hafta içinde İran’ı terk etmesi öngörülüyordu. Ardından İngiltere, diplomatik temsilciliklerinin, bir grup öğrenci tarafından basılmasının ve altı elçilik görevlisinin rehin alınmasının ardından Tahran’daki büyükelçiliğini kapatmış, Londra’daki İranlı diplomatları da sınır dışı etmişti.
- See more at: http://www.iktibasdergisi.com/devrime-nokta/#sthash.qfL9zu96.dpuf
