AB krize, ABD resesyona mı gidiyor?

“İlginç zamanlarda yaşayasın” bir Çin atasözü. Çinliler birisine beddua etmek isterse karşısındakine “ilginç zamanlarda yaşayasın” dermiş. Sanırım bu bedduanın tuttuğu bir dönem yaşıyoruz zira şu sıralar gerçekten ilginç zamanlardayız. Tam AB toparlanıyor derken İtalya krizi baş gösterdi. Tam ABD yavaşlıyor Avrupa yükseliyor derken Brexit oldu. Tam ABD ekonomisi düzeliyor derken şimdi de resesyon beklentileri artmaya başladı.

 MAKALEYİ SESLİ DİNLEMEK

İÇİN TIKLAYIN

YENİ BİR AVRUPA KRİZİ KAPIDA MI?

Geçtiğimiz haftalarda İtalya’nın bütçesi Avrupa Birliği tarafından gerçekçi olmadığı gerekçesi ile reddedilmişti. Bu birlik tarihinde ilk kez olan bir durumdu ve İtalya ile Avrupa Birliği arasında gerilime neden olmuştu. Geçtiğimiz hafta Çarşamba günü Avrupa Birliği İtalya’nın bütçe tasarısını bir kez daha reddetti. Avrupa ülkeleri arasında dönem dönem anlaşmazlıklara şahit olmuştuk ancak bu kez durum oldukça ciddi görünüyor.

Öte yandan Brexit yani İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma sürecinin de çok iyi gittiğini söylemek pek mümkün görünmüyor. Geçtiğimiz haftalarda milyonlarca İngiliz yeni bir referandum için Londra sokaklarındaydı. Üstüne bir de Brexit tasarısının olağanüstü kabine toplantısında kabul edilmesinin ardından üç bakan ve bazı hükümet yetkilileri taslak metni protesto etmek için istifa etti. Sebep anlaşmanın aşırı tavizler içermesi ve İngiltere’nin toprak bütünlüğünün tehdit altında olması.

Anlaşmayı zora sokan bir diğer konu Cebelitarık’ın hukuki statüsü. İspanya’nın güney kıyısındaki küçük bir yarımada olan ve 1713’ten beri İngiltere toprağı olarak kabul edilen Cebelitarık, İngiltere-İspanya ilişkilerinde önemli bir anlaşmazlık konusu. İspanya uzun süredir burada egemenlik hakkı talep ediyor. Cebelitarık nüfusunun yüzde 96’sı 2016 referandumunda AB’de kalma lehine oy kullanmıştı ancak Cebelitarık statüsü yüzünden İngiltere ile birlikte AB’den ayrılacak. İspanya Başbakanı Sanchez tartışmalı İngiltere toprağı Cebelitarık konusundaki metnin değiştirilmemesi halinde, İspanya’nın Avrupa Birliği’nin taslak Brexit anlaşmasına karşı oy kullanacağını belirtti.

Özetle önceden birliğin içerisindeki ilişkiler tartışılırken şimdi “birliğin birliği” tartışması konusu ve bu durumu ekonomik sorunların tetiklediği de aşikar. Ancak unutmamak lazım ki dünya için de oldukça ciddi ekonomik sonuçları olacak.

ABD RESESYONU NE ZAMAN?

2016 Şubat ayında JP Morgan ABD ekonomisinin üç yıl içerisinde resesyona girme ihtimalini yüzde 92 olarak tahmin etmişti. Her ne kadar ABD Merkez Bankası FED ufukta resesyon görmese de JP Morgan’ın Ekim 2018’deki tahmini ise; 2 yıl içinde resesyon olma ihtimali yüzde 60. Bunlar elbette tahmin ancak bazı verilere bakarsak durum giderek ciddileşiyor. Örneğin ABD’deki şirket borçlarının geldiği seviyeler 2008 krizi öncesinden daha fazla.

Öte yandan geçtiğimiz hafta içinde ABD’deki S&P 500 ve Dow Jones endeksleri bu yılki kazançlarını sildi. Trump ile FED atışması devam ediyor. Her ne kadar Trump Suudi Arabistan’a teşekkür ederek(!) petrol fiyatlarını düşürse de FED kademeli faiz artışlarına devam mesajı vermeye devam ediyor. ABD ekonomisi büyüyor ancak çalışan ücretlerinde reel artış oldukça düşük durumda. Tüm bunların üzerine bir de Çin ile girişilen ticaret savaşlarını ve İran yaptırımlarının siyasi sonuçlarının olası ekonomik yansımalarını koyunca ABD’deki resesyon riski giderek artıyor. Üstüne üstelik uluslararası kurumların küresel büyüme rakamlarını aşağı yönlü revize etmesini de göz önüne alırsak, bizim gibi gelişmekte olan ülkeleri zor bir 2 yıl bekliyor.