|
Bandırma Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, bir televizyon programında balık üretimi ve tüketimi ile ilgili yapılan programın konuğu oldu.
Prof. Dr. Sarı, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde bulunduğu yıllarda, Van Gölü’nde avlanan Van Balığı ile ilgili yaptıkları çalışmalar ile Türkiye ve dünyada balık avcılığına olan yaklaşım hakkında bilgiler verdi.
KOVBOY EKONOMİSİ BENZETMESİ
Balık tüketimi ile ilgili tartışmaların tüm gezegen bazında ele alınması gerektiğini, genelde tüketimde çok hor davranıldığına işaret eden Prof. Dr. Sarı, şunları söyledi:
“Balık avlayalım, ama ne kadarını avlayalım bunun? Denizler, göller, nehirler bizim, dağlar, ormanlar bizim deyip tüketiyoruz, daha fazla istiyoruz, böyle olmaz. Bu gezegende hep birlikte kalıyoruz, buna bir dur dememiz gerekiyor, her şeyin hesabını yaparak harcamalıyız. Şimdi bu gezegende, bu ekosistemin içinde biz kovboy gibi yaşıyoruz, konvoy ekonomisi uyguluyoruz. Yapamayız, burası bir sınırlı gezegen, sınırları var. Onları çoğalabildiği kadar tüketeceğiz, daha fazlasını tüketirsek onların tükenmesine yol açarız. Şu anda 500 türden fazla balıktan en fazla 10 türden yararlanabiliyoruz, neden, tükettik çünkü…”
İNCİ KEFALİ ÖRNEĞİ
Van Gölü’nde önemli oranda balık bulunduğunu ancak daha önce yanlış avlanma nedeniyle buradaki balıkların da tükenme noktasına geldiği örneğini veren Prof. Dr. Sarı, “Van Gölü’ndeki İnci kefali balığı 15 bin kişinin geçim kaynağı. Türkiye iç su avcılığının tek başına dörtte birini karşılıyor. Bin ton üstünde avlanabilen doğal, neredeyse tek türümüzdür İnci Kefali. 12 milyon dolarlık bir cirosu var. Orada da işsiz olan bir kesim kaçak olarak avlıyordu. Yumurtlama döneminde bile bunu yapıyorlardı. Orada bulunduğum sırada bir stok tahmini yaptım, 1996 rakamlarına göre, gölde 43 bin ton balık var, her yıl avlanması gereken miktar 8 bin 500 ton. Yani her yıl 8 bin 500 ton balık avlarsak sonsuza kadar inci kefalinden yararlanmaya devam edeceğiz. 90’larda 15 bin ton avlanıyordu, şu anda 9-10 bin ton civarına indi, dengelenmeye başladı. Van balığının 60-70 günlük bir üreme dönemi var, bu sürede avlamayacağız, yılın geri kalan günlerinde avlayacağız. Derelerde avlamayacağız, gölde avlayacağız.”
2043’te BALIK KALMAYACAK!
Yanlış ve kaçak avlanmaya karşı önlemlerin alınması gerektiğini, Van’da yaptıkları çalışmanın buna iyi bir örnek oluşturacağını anlatan Prof. Dr. Sarı, şunları söyledi:
“Bilim insanlarının tüm dünya için yaptıkları bir tespitleri var; bu hızla balık avlamaya devam edersek 2043’te denizde avlanacak bir tane balık kalmayacak. Şu anda daha zamanımız var, o nedenle riski yönetmemiz lazım. Bunu yapmazsak şimdiden geç kalırız. Bir kere av gücünü azaltmak lazım, teknelerimiz çok büyük, motor gücünü azaltmak lazım. Su ürünlerini katma değere dönüştürerek satmamız lazım. Balık sektöründe istikrar istiyorsak risk yönetimine geçmemiz gerekir. Yoksa mesela avcılığı 5 yıl süre ile yasaklayabiliriz. Van’daki gibi yapabiliriz, model bu model. Yani her yıl avlanacak miktarı belirliyoruz. Av gücünü belirliyoruz, bunları yaparken kesinlikle balıkçılarımızla birlikte hareket ediyoruz, ama balıkçıdan kastımız kaçak avlayanlar değil. Şimdi Tarım Bakanlığı bu modele sahip çıktı. Türkiye’de Tarım Bakanlığı’nın para ayırdığı tek bütçe İnci Kefali bütçesidir. Bunun yaygınlaşması lazım. Aynı model uygulanabilir, hiçbir sorun yok”
Özel Haber: Adil HARMANCI
|
