Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ilişkin Sosyoekonomik Seviye (SES) verilerini açıkladı. İlk kez ilçe bazında yayımlanan resmi istatistikler, Van’ın merkez ilçeleri ile kırsal ilçeleri arasındaki gelir ve yaşam koşulları farkını gözler önüne serdi.
Çalışmada hanehalklarının gelir, eğitim ve meslek bilgileri üzerinden 26 milyondan fazla haneye ait sosyoekonomik skor hesaplandı. Türkiye genelinde hanelerin %1,1’i en üst, %11’i üst, %16,4’ü üst altı, %19,7’si üst orta, %16,5’i alt orta, %18,6’sı alt, %16,7’si ise en alt seviyede yer aldı.
Van’da Merkez İlçeler Üst Sıralarda
Verilere göre, Van’ın en yüksek sosyoekonomik seviyeye sahip ilçesi İpekyolu oldu. İlçedeki hanehalklarının %11,8’i en üst seviyede (A+ ve A), %18,9’u üst altı seviyede, %36,6’sı orta seviyede yer alıyor. En alt seviyedeki hanelerin oranı ise %11,8 olarak açıklandı.
İpekyolu’nu, Edremit (%8,2) ve Tuşba (%7,5) takip etti. Bu üç merkez ilçe, Van’da en üst gelir grubunun en yoğun yaşadığı bölgeler olarak öne çıktı.
Kırsal İlçeler Alt Sıralarda
Veriler, kırsal ilçelerde sosyoekonomik düzeyin düşük olduğunu ortaya koydu. Gürpınar (%2,9) ve Saray (%3,5) en üst seviyede en düşük oranlara sahip ilçeler oldu. Gürpınar’da hanelerin %31,9’u alt, %18,5’i en alt seviyede bulunurken; Saray’da hanelerin %37,1’i alt, %18,8’i ise en alt seviyede yer aldı.
Benzer şekilde Çaldıran’da hanelerin %39,2’si alt seviyede, %17,7’si en alt seviyede yer alıyor. Başkele (%24,2) ve Bahçesaray (%19,6) da en alt seviyede yüksek oranlara sahip ilçeler arasında dikkat çekti.
Orta Gruplarda Yoğunlaşma
Van genelinde hanelerin büyük bir kısmı orta ve alt gruplarda yoğunlaştı.
- Çatak’ta hanelerin %43,8’i orta seviyede,
- Gevaş’ta %42,9’u orta seviyede,
- Özalp’ta %38’i orta seviyede yer aldı.
Bu ilçelerde orta gelir grubunun baskın olması, Van’ın kırsalında dengeli ancak düşük düzeyli bir sosyoekonomik yapının bulunduğunu gösterdi.
İlçelere Göre SES Dağılımı
- İpekyolu: En zengin ilçe, %11,8 üst seviyede
- Edremit: %8,2 üst seviyede
- Tuşba: %7,5 üst seviyede
- Gürpınar: %18,5 en alt seviyede
- Saray: %18,8 en alt seviyede
- Çaldıran: %39,2 alt seviyede en yüksek oran
- Çatak: %43,8 orta seviyede en yüksek oran
Van’ın Sosyoekonomik Profili
TÜİK verileri, Van’ın sosyoekonomik yapısında merkez ilçelerin görece daha güçlü, kırsal ilçelerin ise daha zayıf olduğunu ortaya koydu. Bu sonuçlar, eğitim, gelir ve meslek grupları arasındaki farkların ilçeler bazında keskin bir şekilde görüldüğünü gösterdi.
