İsrail’in 13 Haziran gecesi İran’ın başkenti Tahran ve bazı eyaletlerine düzenlediği hava saldırısı sonrası Orta Doğu’da tansiyon yükseldi. Van, İran’a sınır kenti olarak bölgedeki kritik gelişmelerin merkezinde yer alırken Siyaset Bilimci Muhlis Kaya, “Van olası göç hareketine hazır değil” dedi.
İsrail’in İran’a yönelik hava saldırıları sonrası Orta Doğu’da tansiyon yükseldi. Sınır kentimiz Van, İran ile Türkiye arasındaki doğal dengeyi temsil ederken, bölgede yaşayan milyonlarca insanın kaderi de bu çatışmanın etkisi altında kalacak. 13 Haziran gecesi İsrail’in İran’ın başkenti Tahran ve çevresine düzenlediği hava saldırıları, yıllardır vekalet savaşlarıyla süregelen İsrail-İran gerilimini doğrudan savaşa dönüştürdü. Bölgede yaşanan bu tarihi kriz, sınır kenti Van’da da büyük yankı buldu. Siyaset Bilimci Muhlis Kaya, Van’ın hem coğrafi hem de stratejik önemine dikkat çekerek, bu savaşın bölge halkı üzerindeki etkilerini ve Türkiye’nin konumunu anlattı. Kaya, bu çatışmanın Türkiye için yalnızca uzak bir sorun olmadığını, Van başta olmak üzere sınır bölgelerimizin doğrudan etkilenebileceğini vurguladı.
Siyaset Bilimci Muhlis Kaya, İsrail ile İran arasındaki çatışmanın bu savaşın tarihsel boyutuna dikkat çekerek, “İsrail-İran savaşının Van’a olası etkilerini tartışmadan önce bazı tarihsel verileri bilmekte fayda bulunmaktadır. Bugün, dünya savaş tarihinde ilk kez birbiriyle sınırı bulunmayan iki ülke, vekalet alanları olmadan savaş halinde. İsrail ve İran’ın son 50 yıldır vekalet alanlarda yapmış olduğu birbirine diş gösterme, tehdit etme ve proxy savaşı taktikleri artık doğrudan bir savaşa dönüşmüş durumda. İsrail’in yıllardan beridir İran’ın önemli nükleer tesis ve alanlarını yok etme tehdidi ile İran’ın uzun menzilli füzelerle İsrail’i vurma tehditleri, aslında son 50 yılda yapılan hazırlıkların sonucudur “ dedi.
Siyaset Bilimci Muhlis Kaya, İsrail ile İran arasındaki çatışmanın bölgedeki korku ortamına rağmen küresel bir dünya savaşına dönüşmesinin zor olduğunu söyledi. Kaya, “Bu iki ülke, önemli ittifaklardan uzak ve dünya devletleri tarafından izole edilmiş durumda. ABD ve Rusya dışında Çin, Almanya, Japonya, İngiltere, Türkiye gibi ülkelerin taraf olmadığı bir çatışmanın küresel bir savaşa dönüşmesi ihtimal dışıdır” diye konuştu.
Kaya, çatışmanın insan kaynağı ve askeri birliklerin doğrudan savaşmadığı bir süreç olduğunu belirterek, “Ne İsrail ne de İran birbirlerini yıkabilecek ya da bölgeyi tamamen dizayn edebilecek güçte değil. Özellikle İsrail’in Ortadoğu sınırlarını şekillendirme ve yeni devletler oluşturma kabiliyeti yoktur. Bölge ülkelerinin güçlenmesi, İsrail’in planlarına ters düşmektedir” ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE VE VAN SINIRI STRATEJİK ÖNEMDE
Savaşın Türkiye ile doğrudan bağlantısına dikkat çeken Kaya, “İsrail’in düşmanlarıyla ya hızlı anlaşmaya varması ya da savaşarak onları sistem dışı bırakma çabası Türkiye için önemli bir gerçektir. Suriye’de beklenmedik dönüşüm yaşayan güç dengesi ve sınır ötesinde giderek güçlenen Türkiye, Arz-ı Mev’ud idealiyle vaat edilmiş topraklarda en büyük tehdit olarak görülüyor” dedi.
VAN, KRİTİK BİR GÖÇ ROTASI
Kaya, İran’da olası bir karışıklık veya uzun süren mücadele halinde, Suriye ve Irak savaşlarıyla kıyaslandığında yaklaşık 20 milyon kişinin göç edebileceği uyarısında bulundu. Kaya, “Dünyanın en önemli göç yolları üzerinde bulunan Van, İran’da yaşayan yaklaşık 30 milyon Azeri Türk, 10 milyon Kürt Kurmanc ve 5-10 milyon arasında tahmin edilen Afgan göçmen için ilk geçiş noktası olacak” şeklinde konuştu.
İran rejiminin kısa sürede İsrail ile ilişkili kişileri araştırıp muhaliflere baskı uygulayarak göçe zorlayacağını belirten Kaya, Van’da çoğunluğu İranlı 3 binden fazla yabancının yaşadığını ve şehrin göç hazırlığında öncelikli merkezlerden biri olduğunu vurguladı. Kaya, “İhtimali düşük olsa da Van, İran’daki 45-50 milyonluk nüfus için en güvenilir geçiş alanıdır. Bu nedenle kapsamlı bir müdahale planı hazırlanmalı” ifadelerini kullandı.
“Van’da kamusal düzenin sağlanması, farklı kesimlerin birlikte hareket edebileceği ortamların oluşturulması şart” diyen Kaya, şehrin ekonomik ve altyapı eksikliklerinin giderilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca Başkale, Özalp, Saray ve Çaldıran ilçelerinde göç kentleri kurulması, yabancı dil bilen sosyal hizmet personeli yetiştirilmesi ve gümrük kapılarının göç yoğunluğuna göre yeniden düzenlenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Türkiye’nin Körfez ve Suriye savaşları göç tecrübelerinin önemli olduğunu kaydeden Kaya, “Van, ülkenin en az gelişmiş illerinden biri olarak göçe kesinlikle hazır değil” dedi. Van’ın aynı zamanda Anadolu Route üzerindeki kritik bir geçiş noktası olduğunu, Pakistan, Hindistan, Bangladeş ve Çin’den gelebilecek göçlerin de buradan geçebileceğini ifade etti.
Kaya, savaşın müdahili olmamalarına rağmen Van’ın jeopolitik konumu nedeniyle doğrudan etkileneceğini belirterek, “Van, suyu, toprağı ve kültürüyle 15 milyona kadar insana yurt olabilir. Bu tehlikeyi doğru yönetip büyük bir fırsata çevirebiliriz” dedi. Ancak, şehrin yabancı ikamet oranının çok düşük olması nedeniyle olası büyük göç dalgasına hazırlıksız yakalanması durumunda göçün İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya gibi şehirlere kayacağını söyledi.
“İsrail, Türkiye’yi zayıflatmak için bu fırsatı kaçırmayacak, tüm imkânlarını kullanacaktır. İnşallah başarılı olamaz ve planları boşa çıkar” diye konuşan Kaya, bu savaşın önce nitelikli göç, sonra ülke içi çatışmalar ve sonrasında kitlesel göçlere yol açabileceğini kaydetti.
Son olarak, “Cennetin şehri Van için birlikte hareket etmeye, düşünmeye ve şimdiden planlamaya ihtiyacımız var. Hayrola” dedi.Kaynak Bölge gazetesi