Facebook Twitter Linked-in Whatsapp

 

Araştırmaya katılan bu kitlenin kahir ekseriyetine göre İHL öğrencileri/mezunları millî manevî değerlere sahip, gelenek göreneklere bağlı, devlet malına zarar vermeyen vatanseverlerdir. Albayrak’ın ifadesiyle (İHL'ler,) veliler tarafından üniversiteyi kazanamayacağı kesin olan ‘haylaz, haşarı’ çocukların, ‘en azından dinini-diyanetini bilsin, biraz edep, terbiye öğrensin’ niyetiyle gönderildiği, (buralarda) görev yapan öğretmenlerin de büyük ihtimal aynı düşünceyi paylaşarak ‘tahsil’den ziyade ‘talim-terbiye’yi öncelediği eğitim kurumlarıdır. Ona göre darbecilerin planları arasında büyük ihtimalle bu yoktu ama uygulama gençleri, üniversiteden edip, 'edep-erkân-terbiye-ahlak' sonucunu verdi.

Mümtaz'er Türköne ise İmam-Hatipleri yaşatmak ve büyütmek mi? Yoksa toplumun din eğitimi ihtiyacını örgün eğitim sistemi içinde bütünüyle karşılamak mı? sorusuyla başladığı yazısında, İmam Hatipleri merkeze almak, devletin din eğitimi üzerindeki tekelini olduğu gibi kabul edip sürdürmek anlamına geliyor. Benim çocuğumun alacağı din eğitiminin içeriğini, süresini ve yöntemini neden sadece devlet belirliyor? diye sormaktadır. Türköne devamla, devletin elindeki aracı, yani İmam Hatipleri kullanarak bu tekelin gücünü arttırması din eğitimi sorununu çözüyor mu, yoksa büyütüyor mu? Dün, vatandaşın dinini ve din eğitimi ihtiyacını, vesayet gerekçesine dönüştüren bir zorba azınlık devleti yönetiyordu. İmam Hatiplere sahip çıkmak, bu halkın dinine diyanetine sahip çıkması ve doğrudan zorbalara direnmesi demekti. İmam Hatipler aynı zamanda bu zorbalığa karşı muhalefet bilincinin şekillendiği ve kimliğe/kişiliğe dönüştüğü yerler oldu. Peki ya bugün? Dünle bugün arasındaki fark burada yatıyor. Dünün muhalif eğitim kurumlarını bugün devleti ayakta tutan sütunlardan birine mi dönüştüreceğiz? Bugün İmam Hatiplere hangi misyonu yükleyeceksiniz? Şu halde İmam Hatipleri değil, din eğitimini yeniden yapılandıralım, demektedir.

Albayrak ilaveten: İHL’lerin, üniversiteyi kazanamayacağı kesin olan ‘haylaz, haşarı’ çocukların, ‘en azından dinini-diyanetini bilsin, biraz edep, terbiye öğrensin’ niyetiyle gönderildiği, buralardaki öğretmenlerin de büyük ihtimalle aynı doğrultuda ‘tahsil’den çok ‘talim-terbiye’yi öncelediği eğitim kurumları oldukları tarzında bir iddia ve kehanette de bulunmaktadır ki bunu doğrulamak pek olanaklı gözükmemektedir. Çünkü bu okullara ‘haylaz ve haşarı’ olanların yanı sıra efendi ve ağırbaşlı öğrenci gönderen aileler de hatta daha fazlasıyla vardır. Veliler, bu çocuklarını ‘dinini-diyanetini bilsin, biraz edep, terbiye öğrensin’ amacının yanında kaliteli bir öğretim de görsün ve -büyük bir istekle- üniversiteye de gidebilsin diye gönder(mekte)di(r)ler. Bu arada, ilköğretim müfredat ve yönetmeliklerinin yozlaştırıcı etkisi gibi sebeplerle çalıştırmaya muktedir olamadıkları çocuklarını buradaki, artık yanlış doğru bir mefkûre sahibi öğretmenler çalıştırıp yetiştirsinler diye gönderenlerin büyük yekûnunu da görmek lazımdır. Üstelik başörtüsünden dolayı gelen/gönderilen ‘uysal’ gençleri de unutmamak gerektir. Sonra buralarda çalışan öğretmenlerin Sayın Özlem Hanım’ın yaptığı kehanette belirttiği tarzda davrandıkları hiç de doğru değildir. Onlar ‘terbiye (eğitim)’nin yanında ‘ta'lim/tahsil (öğretim)’i de hep önemsemişlerdir. İstemişlerdir ki ‘terbiyeleri’nden geçmiş öğrencileri, yüksek eğitimlerini de tamamlayarak ‘bir yerlere’ gelsinler, ‘vatana millete yararlı’ olsunlar.

Şu kadar var ki bugün hal vaziyet düne nazaran biraz daha farklı bir zaviyede ise de yine -kanımızca- bugün de İmam Hatipleri yaşatmak ve büyütmek önemini korumaya devam etmektedir. Şüphesiz buraları mevcut haliyle merkeze almak, devletin din eğitimi üzerindeki tekelini kabul etmek ve bu vesileyle ‘statüko’nun buraları geleceğinin payandası olarak kullanacağı tezi doğrudur. Sırf bu nedenle de olsa toplumun -içeriği, süresi ve yöntemiyle- din eğitimi ihtiyacını gidermek örgün eğitim sisteminin dışında da mümkün olabilmelidir. İlaveten dünün statükoya muhalif pozisyona geçmiş bu eğitim kurumlarının bugün yeniden, onu ayakta tutan sütunlara dönüştürülmesine de meydan verilmemelidir.

Bu itibarla sadece İmam Hatipleri değil, aynı zamanda buralarda verilen din eğitimini de topyekûn yeniden yapılandırmak ve içeriğini sil baştan bir daha revize etmek icap etmektedir. Bir kere buraların, vatan-millet ve millî-manevî ekseninden kurtarılarak özellikle milliyetçilikten dolayısıyla ‘öteki’ni hor gören, ‘beriki’ne hayatı dar eden anlayıştan arındırılması, ivedi bir gerekliliktir. Mesela hep merak ederim; İmam Hatiplerde -hem de meslek dersleri arasında- neden ‘İnsan Hakları’ veya İslam Hukuku’nun gerek mensupları gerekse mensubu olmayanlara ait haklarını ve bunun tarihimizdeki olumlu/olumsuz örneklerini içeren bir ders olmaz? Keza bu okullarda neden sanata dair önemi hissedilecek tarzda dersler konmaz ve sanatsal faaliyetlere neden mesafeli olunur.

Bu arada Türköne’nin yazılarına yönelik Hayrettin Karaman, Cemal Nar, İhsan Toy, İbrahim Solmaz gibi zevat tarafından çeşitli hamasi reddiyelerin yayınlandığı görülmektedir. Türköne, İmam-Hatip okulları misyonunu tamamladı mı? başlıklı bir başka yazısında da zaman sürecinde mezunlarına bir kimlik, kişilik hatta dünya görüşü kazandıran İmam-Hatiplerin artık misyonunu tamamladığını ve bu okullar üzerine inşa edilecek din eğitiminin ve doğrudan genel eğitimin gelecekte büyük sorunlara yol açacağını düşünüyorum. Uzun askerî vesayet dönemlerinde İmam-Hatipler, yıllar boyu halk ile devletin neredeyse yegâne uzlaşma alanı olarak işlev gördü. Yine bu okullar sayesinde başka türlü tahsil imkânı bulamayacak gençler, toplumun üst katlarına tırmanma imkânı buldu. Ne var ki artık İmam-Hatip modelinin eğitim sistemi içindeki çapı, din eğitimi sorununu çözememektedir; tersine sürekli bir siyasî kavga konusu olarak gündemde kalmaktadır. Hâlbuki İmam-Hatiplerin karşıladığı ihtiyacın artık devletin dışına çıkartılması, yani sivil topluma emanet edilmesi gerekmektedir. Zira bugün bu okullara duyulan ihtiyacı karşılayacak alternatifler bulunmaktadır. Çünkü toplum, her ara dönemde mağdur edilen bu okullara alternatif eğitim kurumları oluşturdu. Devletin himayesine girmeden gelecek nesilleri yetiştirecek sağlam kurumlar ortaya çıktı. Özetle söylenecek söz: İmam-Hatipler tarihî misyonunu tamamlamıştır artık.

Türköne, 'İmam-Hatipler için bir gelecek inşa etmek' başlıklı yazısında ise bu okullar üzerinden dile getirilen din eğitimi talebi, halkın siyasî sisteme müdahalesinin, dolayısıyla demokratikleşmenin itici güçlerinden biri oldu. Hâlbuki İmam-Hatip ruhunun diri bir şekilde yaşadığı İmam Hatipli bir gelecek vizyonunu/ misyonunu kimse tarif edemiyor. Devamla din eğitiminde devlet tekeli devam etmeli mi? sorusunu yenileyen Türköne bu millet dinini öğrenmek ve öğretmek konusunda acz içinde değil. Dindar nesli devlet yetiştirecekse, gelecekten yana mutlaka endişe etmeniz gerekecektir, demektedir.

Türköne’ye mukabil Hayrettin Karaman, Sevgi Pınarı İmam Hatipliler başlıklı yazısında İmam Hatiplilerde kin olmaz; din olur, sevgi, şefkat, kuşatıcılık, zarafet, estetik duygu ve hizmet olur, tarzındaki yüksek perdeden tespitlerinden sonra ‘İmam hatiplerin misyonu’ başlıklı yazısında Türköne’nin tezlerinin aksine bir kanaat sergilemektedir. Karaman’a göre İmam Hatiplilerin muhafazakârlığı ‘körü körüne maziden devralınanı korumak ve bunların köklü değişimine karşı çıkmak’ şeklinde değildir. Ayrıca nesil olarak İmam Hatipliler, geleneğin korunması bahsinde seçicidirler. Onlar farklı olanları kendilerine benzetmek için baskı yapmazlar, zor kullanmazlar, şiddete asla yaklaşmazlar. Anlatarak, sevdirerek, ikna ederek İslamlaştırma vazifesi ise yalnızca İmam Hatiplilerin değil, bütün müslümanların vazifesidir; bu misyon İmam Hatiplilerin varlık sebebidir ve bu misyonun sona erdiğini söyleyen ya ne dediğinin farkında değildir veya bu misyona karşı çıkmakta, bunu muhafazakârlık saymakta ve buna karşı mücadele bayrağını açmaktadır.

Karaman, ‘İmam hatiplerin misyonu (2)’ başlıklı diğer yazısında ise İmam Hatip okullarının 'laik devletin elinde, onun amaçlarını gerçekleştirmenin veya istismarın aleti' olduğu iddiası da tutarlı değildir. Devlet bunu istemiş, siyasiler veya başkaları istismara yeltenmiş olabilir. Ama gerçekleşen ne olmuştur? bu asla tahakkuk etmemiştir. İmam Hatip mezunlarından olup din hizmetinde olanlar laik devletin istediği dini değil, -gayrı ne demekse- sahih ve tam İslam'ı anlatmışlardır. Onların anlattığı, 'Ehl-i sünnet ve cemaat' İslam'ıdır, sahih ve tam İslam'dır, demektedir.

Artık burada bize düşen, anlatılan ve fakat realitede karşılığı daha farklı olan bu hususlara itirazımızı ifade etmek adına sadece ‘ya leyte’ demek olsa gerektir. Oysa filhakika bizim camiada -cemaat, vakıf, dernek vs.- geçmişten bu yana etkin bir emir komuta zinciri vardır. Önde olanlar kişiden koyun olmasını isterler, ‘neden’ diye bir şey düşünülmeyecek ve asla üstler eleştirilmeyecek ve haksızlık göründüğünde vardır bir hikmeti; büyükler/ abiler daha iyi bilir, denilecek ve susulacaktır. Haksızlık karşısında susmak birinci görevdir. Değilse hiyerarşiye zarar verilmiş olunacaktır. Bu ise aforoz sebebidir. Çünkü bizim camia adam kayırma ve haksızlıklara rağmen eleştirilmekten asla hoşlanmamıştır.

 

 

— KÖŞE YAZISI SONU —