Van'da düzenlenen, özellikle de aşiretlerin evlilik merasimlerindeki gösterişli takı geleneği, son dönemde ekonomik bir krize dönüşmüş durumda. Kilolarca altın ve milyonlarca liralık nakit paranın takıldığı bu düğünler, kent sosyolojisinde büyük bir tartışma yarattı. Bir yanda köklü geleneği sürdürme arzusu, diğer yanda ise artan maliyetlerin getirdiği sosyal ve ekonomik baskı var. Bu durum, 'takı yarışı'nın geldiği noktayı gözler önüne seriyor.
Bölgenin kanaat önderleri ve Van aşiret liderleri, durumdan duydukları rahatsızlığı dile getiren ilk kesim oldu. Bazı aşiret dernekleri ve liderler, yaptıkları ortak açıklamalarda, düğünlerin özünden uzaklaştığını vurguluyor.
Van ve bölgede pek çok kanaat önderi, "Bu durum artık bir dayanışma değil, ticari bir müessese, bir kazanç kapısı gibi algılanmaya başlandı" eleştirisini getiriyor. Liderler, döviz ve altındaki artışla birlikte bu takıların insanları borçlandırdığını ve sosyal statü gösterisine dönüştüğünü belirtiyor. "Amacımız, dostluğu ve akrabalığı pekiştirmek; borç sarmalını derinleştirmek değil," sözleriyle, geleneğin yeniden gözden geçirilmesi çağrısında bulunuluyor.
Sıradan Van vatandaşları ise, bu durumun günlük hayatlarına getirdiği ekonomik yükten şikayetçi. Vatandaşlar, yüksek tutarlı takı beklentisinin, düğünlere katılımı bile zorlaştırdığını söylüyor.
Emekli bir Vanlı, "Bir düğüne gitmek artık cüzdanınızı zorluyor. Eskiden küçük bir çeyrek altınla gönül rahatlığıyla gidilirdi. Şimdi gram altının, hatta yarım altının altı takı sayılmıyor. Dar gelirli için her düğün, yeni bir borç kapısı demek," yorumunu yapıyor. Kent merkezinde yapılan mikrofon uzatılan çoğu kişi, aşiret büyüklerinin bu "kuralı" gevşetmesi beklentisinde olduğunu dile getiriyor.
Evlenecek gençler Van'da bu durumun en büyük mağdurları. Genç çiftler, hayallerindeki yuva kurma sevincinin, ağır bir borç yüküne dönüştüğünü ifade ediyor.
Adını vermek istemeyen genç bir damat adayı, "Aile büyükleri geleneği sürdürme baskısı yapıyor. Oysa biriktirdiğimiz parayı takıya değil, evimizi kurmaya harcamak istiyoruz. Düğün sonrası elimizde kalan yüklü miktardaki nakit, aslında bize takılan borcun bir yansıması. Gelenek, mutluluğumuzun önüne geçti," diyerek yaşadığı çıkmazı özetliyor. Gençler, gösteriş yerine sade ve manevi değeri yüksek düğünleri tercih ettiklerini, ancak aile ve çevre baskısı nedeniyle buna direnemediklerini belirtiyor.
Van'daki aşiret düğünlerinde yaşanan bu takı krizi, kentin sosyal ve ekonomik dengelerini derinden etkiliyor. Aşiret liderlerinin çağrıları ve halkın tepkisi, bir değişimin habercisi olabilir. Uzmanlar, bu durumun sürdürülebilir olmadığını ve toplumsal mutabakatla daha sade, ekonomik baskıdan uzak bir takı kültürüne geçilmesi gerektiğini vurguluyor. Takı miktarının üst sınırının belirlenmesi gibi radikal kararlar, gelecek dönemde gündeme gelebilir.
Kaynak : VANDAHABER