Van'ın Gürpınar ilçesinde yer alan ve Urartu medeniyetinin mühendislik harikası olarak kabul edilen Kırk Değirmenler ile Şamran Kanalı, susuzluk ve tahribat tehdidiyle karşı karşıya. Kırk Değirmenler ve Şamran Kanalı'nı Koruma ve Yaşatma Derneği Başkanı Erdem Güngör, Van bölge Gazetesi'ne yaptığı açıklamada, bu kadim yapıların korunmasının yalnızca bölgesel değil, insanlık için evrensel bir sorumluluk olduğunu belirtti.
Güngör, Şamran Kanalı ve Kırk Değirmenler'in yalnızca eski yapılar değil, binlerce yıllık bir su medeniyetinin yaşayan izleri olduğunu söyledi: "Van'ın Gürpınar ilçesinde, dağların eteklerinde sessizce duran bu eserler, Urartu medeniyetinin suyla kurduğu ilişkinin canlı tanıklarıdır. Her biri, dağlardan ovaya hayat taşıyan bir mühendislik harikasının parçasıdır."
Urartular tarafından M.Ö. 9. yüzyılda inşa edilen ve Başbulak kaynağından Van Ovası'na kadar uzanan Şamran Kanalı'nın, modern su projeleri nedeniyle işlevsiz hale gelme tehlikesi yaşadığı ifade edildi. Özellikle Başbulak suyunun borularla doğrudan Van'a taşınmasına yönelik projeler, tarihi, ekolojik ve ekonomik dengenin bozulmasına yol açabilir.
Erdem Güngör, söz konusu su temini projelerinin sadece teknik bir mesele olmadığını vurguladı: "Başbulak suyunun doğal yatağı Şamran Kanalı'dır. Bu rota değiştirildiğinde, sadece suyun değil, tarihin de yönü değişmiş olur. Kırk Değirmenler susuz kalacak, tarım bitecek, yeraltı su dengesi bozulacak, tarih solacaktır."
Gürpınar'ın tarihî adının "Şehri Âb" yani "Suyun Şehri" olduğunu hatırlatan Güngör, suyun bölgeyle özdeşleşmiş bir yaşam kaynağı olduğunu ifade etti. "Hiç kimse Van'ın içme suyu ihtiyacına karşı değil. Ancak adaletli bir yaklaşımla, Şehri Âb'ın suyu önce Şehri Âb'ın hakkıdır" diyerek, alternatif su kaynaklarının değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Güngör, Kırk Değirmenler, Şamran Kanalı, Eski Van Şehri, Van Kalesi ve Başbulak suyu arasında tarihî bir bağ olduğuna dikkat çekti: "Bu yapılar birbirinden ayrı değil, aynı medeniyetin zincir halkalarıdır. Eğer bu halkalardan biri koparılırsa, zincirin tamamı anlamını yitirir."
Kırk Değirmenler'in taşlarında hâlâ Urartu ustalarının izlerinin, Şamran Kanalı'nın yataklarında ise suyun sesinin duyulabileceğini belirten Güngör, bu çağrının geçmiş kadar geleceğe de yöneldiğini vurguladı. "Bu ses bize şöyle diyor: 'Beni koru ki, seni yaşatayım.' Çünkü tarihi kurutanlar, aslında kendi geleceğini kurutur" ifadelerini kullandı.
Kırk Değirmenler ve Şamran Kanalı'nın yalnızca Gürpınar'ın değil, tüm insanlığın ortak mirası olduğunu belirten Güngör, "Bu mirası korumak, hem suyun hem de insanlığın geleceğini korumaktır" diyerek yetkililere, sivil toplum kuruluşlarına ve tüm topluma çağrıda bulundu.