Van'da köşe başlarında tezgâh kuran ayakkabı boyacıları zamana meydan okuyor. Hazır ayakkabı sektörünün yanı sıra artık insanların kendi evinde ayakkabılarını boyadıklarını belirten ustalar, kazançlarından şikâyetçi. Sokaklarda yerleri sabit olan boyacı ustaları, günlük ayakkabıları en fazla 50 TL'ye boyadıkları halde müşteri bulamadıklarını belirtiyor.
Bu Meslek Tarihe Karışıyor
Eskiden ustalar çıraklarını yetiştiriyorken şimdi boyacılık mesleğini sürdüren çok az insan kaldı. Mesleği babadan oğula geçen gelenek biterken gençler bu mesleği tercih bile etmiyor. Her sokakta rastlanılan bu boya ustaları artık yok denecek kadar az. Sokaklarda tek tük rastladığımız ustalar geçim derdine düşmüş ve akşam eve ekmek götürme telaşında.
Ayakkabı boyayan ustalar, geleneksel mesleklerin yok oluşu, sadece ekonomik değil; aynı zamanda kültürel bir kayıp olduğunu ve ayakkabı boyacılığı da bu kaybın en sessiz ama en dokunaklı örneklerinden biri olduğunu söylüyor.
"Ne kazanırsam onunla eve giderim"
1990 yılından bu yana ayakkabı boyacılığı yapan Hasan Altuntaş, mesleğini büyük bir gururla sürdürdüğünü belirtiyor. Gençliğinden bu yana bu işle geçimini sağlayan Altuntaş, artık çok az müşterisi olmasına rağmen işini bırakmayı düşünmediğini ifade ederek, "Çok şükür helal ekmek kazanıyorum. Bu iş minnetsizdir. Kimsenin eline bakmam. Sabah çıkarım, akşama kadar ne kazanırsam onunla eve giderim. Milletin işinden çok daha iyidir" diyor.
Bir başka ayakkabı boyacısı ustası ise, 28 yaşında bir epilepsi hastası olduğunu ve başka işlerde çalışamadığını belirtiyor: "Önceden lokantalarda çalışmayı denedim. Ancak hastalığım nedeniyle bazen bayıldığım için işi bırakmak zorunda kaldım. Bunun için uzun zamandır bu işi yapıyorum."
Gençlerin bu işi devam ettirmesini söyleyen başka bir ayakkabı boyacısı ustası ise, "Bence gençler bu işi yapsınlar. Yani rahat bir iş. Ben de çoktandır boyacılık işini yapıyorum. Başka işte çalışamıyorum. Boyacılık işi de rahat bir iştir yani temiz bir iştir" ifadelerini kullanıyor.
"Müşteri az"
Ayakkabıları uyguna boyadığı halde müşterilerin azlığından dem vuran Usta, "Fiyat konusunda da bazen benimle pazarlık yapanlarda oluyor. Ayakkabıyı normalde 50 TL'ye boyuyorum. Benimle pazarlık yapan müşterilere, ayakkabılarını 40 TL'ye boyarım dediğimde dahi bu fiyatın çok olduğunu söyleyip vazgeçiyorlar. Ama bu parada çok değil sonuçta benim aldığım boyalar da pahalı" ifadesinde bulundu.
"Bazen sadece 5 ekmek alıp eve dönebiliyorum"
Evde üçü engelli olmak üzere dört kardeşiyle birlikte yaşayan genç usta, kazandığı parayla ailesine destek olmaya çalışıyor: "Günlük 500-600 TL kazanıyorum. Aylık 15 bin gibi görünse de kendi harcamalarım, boya masrafı derken en fazla 7 bin TL elimde kalıyor. Bazen sadece 5 ekmek alıp eve dönebiliyorum. Ama yine de şükrediyorum."
Kış Mevsimi İşlerini Vurdu
Havaların soğuması, yağmurun ve karın başlamasıyla işler iyice düşüyor. Kış mevsimi, sokak meslekleri için her zaman zorlu bir dönem. Ayakkabı boyacıları da bu durumdan fazlasıyla etkileniyor.
Kışın yaklaşmasıyla işlerinin düşeceğini, müşteri bulmakta zorlanacağını belirten Boyacı ustası, "Başka işte çalıştım yapamadım. Kolay bir işti bu benim için ve bende başladım. Müşterilerim de yavaş yavaş çok oldu. Ama kış mevsimi geldiği için işler biraz duracak çünkü yağmur, çamur ve kardan dolayı müşteriler çok ayakkabı boyamak istemiyor" dedi.
İşlerinin düştüğünden dert yanan 28 yaşındaki başka bir usta da, "Tabi eskiye nazaran işlerimiz düştü. Şimdi insanlar çok ayakkabılarını boyatmıyorlar. Durumu iyi olan insanlar veya memur, öğretmen kesimi daha çok ayakkabı boyamak için geliyor. Biraz da insanlar kendi evlerinde boya yapmayı tercih ettikleri için işler bayağı düştü. Herkes kendi evinde ayakkabısını boyamayı tercih ediyor" şeklinde konuştu.Kaynak Bölge gazetesi