Yüzyılların Van Balığı ‘İnci Kefali’ oldu

     Asırlık bir nama sahip olan Van Balığı isminin son yıllarda ‘İnci Kefali’ olarak kullanılması ve yeni basılan eserlerde de bu şekilde hitap edilmesi, Vanlılar tarafından hoş karşılanmıyor. Gazetemize yorumlarda bulunan birçok kişi Van Balığı’nın ‘İnci Kefali’ olarak adlandırılmasından rahatsız. Birilerinin söz konusu ismi ‘bilimsel’ olarak açıklaması söz konusu gerçeği değiştirmiyor.
      Özellikle seyyar satıcıların ‘Van Balığı’ diye haykırdığı bir süreçte, söz konusu balığın değişik isimlerle anılması tepki topluyor.
Gazetemize açıklamalarda bulunan seyyar balık satıcısı Enver Gerçek, “Ben yıllardır Van Balığı ve diğer balık türlerini satıyorum. Özellikle bu balığı sattığımda hiçbir zaman için ‘İnci Kefali’ diye seslenmedim. Çünkü biz atalarımızdan bu balığın ismini Van Balığı olarak öğrendik. Bu yüzyıldan fazladır bu şekilde devam ediyor. Üniversiteden bir-iki akademisyenin çıkıp balığı farklı bir tabirle adlandırması yanlıştır. Onlar bu balığa hangi ismi koyarlarsa koysunlar, biz bu balığı Van Balığı olarak adlandırmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

      Öte yandan Van Balığı’nın Van Kültür ve Turizm Müdürlüğü sitesinde de İnci Kefali olarak tanıttığı görüldü.
      Sitede Van Balığı ile ilgili, “İnci Kefali, Van Denizi’nin tuzlu-sodalı sularında yaşayabilen tek canlı türüdür. Adında kefal bulunmasına rağmen, sazangillerin bir üyesidir. Dünyada sadece bu kapalı havzada bulunmaktadır. 20 cm boya ve 80-90 gram ağırlığa sahiptir. Torpil görünümünde vücudu parlak gümüş renkli pullarla kaplıdır. Kış aylarında gölün 75 m derinliklerine kadar inebilirken, yaz aylarında 10-15 m derinliklerde beslenmeyi tercih eder. Eşsiz Bir Yaşam Döngüsü Uçan Balık İnci Kefali, her yıl büyük sürüler halinde göç eder. Çünkü Van Denizi’nin tuzlu-sodalı suları üremesine imkân vermez. Akarsuların sıcaklıkları 13 dereceyi bulduğu zaman balık derelere girer ve yumurtasını bıraktıktan sonra tekrar göle döner” ifadelerinin yer aldığı görülüyor.

     İNCİ KEFALİ
     Uçan Balık İnci Kefali, Van Denizi’nin tuzlu-sodalı sularında
yaşayabilen tek canlı türüdür. Adında kefal bulunmasına rağmen,
sazangillerin bir üyesidir. Dünyada sadece bu kapalı havzada
bulunmaktadır. 20 cm boya ve 80-90 gram ağırlığa sahiptir. Torpil
görünümünde vücudu parlak gümüş renkli pullarla kaplıdır. Kış
aylarında gölün 75 m derinliklerine kadar inebilirken, yaz aylarında
10-15 m derinliklerde beslenmeyi tercih eder. Eşsiz Bir Yaşam
Döngüsü Uçan Balık İnci Kefali, her yıl büyük sürüler halinde göç
eder. Çünkü Van Denizi’nin tuzlu-sodalı suları üremesine imkân
vermez. Akarsuların sıcaklıkları 13 dereceyi bulduğu zaman balık
derelere girer ve yumurtasını bıraktıktan sonra tekrar göle döner.
Bu eşsiz yaşam döngüsü her yıl Nisan’da başlayıp Temmuz’a kadar
devam eder. İncili Kefali bu yolculukta akarsuya karşı büyük bir mücadele verir. Şelaleri uçarak aşar. Yurtiçi ve yurtdışından binlerce insan bu büyülü yolculuğa tanıklık etmek için Van’a akın etmektedir. Geleceği Güvence Altında İnci Kefali’nin göç mevsimi, aynı zamanda balıkların avlanma karşısındaki en çaresiz zamanlarıdır. Nehirlerin sığ sularına yığılan balık sürülerinin kolay avlanabilirliği, kaçak avcılara cazip gelmektedir. Kaçak avlanmayla mücadele kapsamında balıkların üremek için çıktıkları göç yolculuğunda 75 günlük avlanma yasağı sıkı bir şekilde denetlenmekedir. Alınan tedbirlerle kıyı çevresinde bilinçli balıkçılık yapılması sağlanmıştır. İnci Kefali’nin geleceği güvence altındadır. Geleneksel hale gelen Uçan Balık Festivali her yıl Haziranın ilk haftasında Erciş İlçesindeki Deliçay suyu kenarında bir karnaval havasında kutlanmaktadır. Kalori Deposu İnci Kefali’nin eti beyaz ve lezzetlidir. Diğer balıklarda ortalama 15-20 olan kalori miktarı İnci Kefalinde 28 ila 45 kaloriye kadar çıkmaktadır. Az kılçıklıdır. Kurutulmuş olarak tandırda ve yağda pişirilmiş havyarı başta olmak üzere yöre halkı tarafından pek çok şekilde tüketilmektedir. Uçan Balık İnci Kefali, Van’ın doğal, kültürel ve ekonomik değerlerinden biridir. Yöre halkından binlerce insan, geçimini İnci Kefali avcılığıyla sağlamaktadır. 

Haber-yorum: Bişar Ulutaş