Üçer, 'kanayan yara'ya çözüm istedi

Üçer Meclis Araştırması açılması konusunda; "Van İli'nde 2011 yılında meydana gelen depremler nedeniyle esnafın içine düşmüş olduğu ekonomik darboğazdan kurtulmasına yönelik olarak yeni vergisel düzenlemelerin yapılması ve özellikle de bazı vergilerin terkin edilmesi konusunda; incelemelerin yapılması ve çözüm yollarının bulunarak gerekli adımların atılmasına zemin hazırlanması amacıyla Anayasa'nın 98. TBMM İçtüzüğü'nün 104 ve 105. Maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ederiz." dedi.

GEREKÇE
Milletvekili Üçer, Meclis Araştırması açılması konusundaki gerekçesini de şu şekilde sıraladı; "Van'da 2011 yılında meydana gelen depremlerden sonra Maliye Bakanlığınca; 23 Ekim 2011 tarihinden itibaren (Bakanlığın ikinci bir emrine kadar) mücbir sebep hali ilan edilmiş ve mükelleflerin vergisel ödevlerini mücbir sebep halinin devam ettiği süre içinde yerine getirmeyebilecekleri kararı verilmiştir. Buna rağmen Van esnafı içine düştüğü darboğazdan kurtulamamış ve ticaret durma noktasına gelmiştir. Bu durumun Van için ciddi bir ekonomik yıkım olduğu aşikârdır. Bu nedenle Van'da esnafın biriken vergi borcu mücbir sebep halinin bitimi sonrasında önemli bir sorun olarak karşımıza çıkacaktır. Depremlerden buyana esnafın vergi borçları birikmiştir. Mükelleflerin mücbir sebep halinin bitiminden sonra vergi borçların ödemesi için 31 Aralık 2011 tarihinde yayımlanan 7 Sıra No'lu Tahsilât Genel Tebliğde 24 aya kadar vade yapılabilmektedir. Ancak, Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi ile ilgili her hangi bir çalışma bulunmamaktadır. Bilindiği üzere 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 tarihlerinde Sakarya'da meydana gelen deprem sonrasında 28 Aralık 2001 tarihinde TBMM de kabul edilen 4731 sayılı yasa ve akabinde 07 Nisan 2002 tarihinde bu yasaya ilişkin yayımlanan 1 No'lu tebliğle, bu bölgedeki uygulamalar özetle şöyledir: Varlıklarının yüzde10'unu kaybeden mükelleflerin;
a) Depremden önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin tahakkuk etmiş ve vadesi geldiği halde ödenmemiş veya
b) Bu tarihlerden öncesine ait olup deprem tarihi itibariyle vadesi geçmemiş vergi alacaklarından Vergi Usul Kanunu Kapsamına giren vergi, resim ve harçlar ile bunlara bağlı vergi cezaları ve gecikme zamları terkin edilmiştir.
Bu Vergiler; Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Damga Vergisi, Harçlar, Veraset ve İntikal Vergisi gibi vergilerdir.
Görüldüğü üzere ekonomik ve sosyal gelişmişlikte Van'ın üstünde olan bu bölgede vatandaşın vergisel sorununu çözmek için ciddi kararlar alınmış ve uygulanmıştır. Van esnafının yaralarını sarmak ve depremin yıkımının yol açtığı mağduriyetleri gidermek için mali idarenin benzer şekilde yeni kararlar alması gerekmektedir."

EKONOMİNİN CANLANMASI İÇİN...
Üçer açıklamasının devamında; "Bu bağlamda; esnafın borç batağından kurtarılması ve İldeki ticaretin yeniden canlanması için:
- 4731 sayılı yasa da olduğu gibi 2011 ve 2012 yılı gelir ve kurumlar vergileri terkin edilmeli, ödenen vergiler iade edilmelidir. Bunun için varlıklarının yüzde 10'unu kaybetme şartı aranmamalıdır.
- Deprem öncesine ait vergi borçları terkin edilmelidir. Terkin kapsamına giren vergiler için tarhiyat yapılamamalıdır. Bunun için varlıklarının yüzde 10'unu kaybetme şartı aranmamalıdır.
- Mücbir sebep halinin başladığı günden mücbir sebep halin sona erdiği tarihe kadar tüm biriken vergi borçları taksitlendirilmelidir. (Katma Değer Vergisi ve Özel İletişim Vergisi kapsam dışında bırakılmamalıdır).
- Ödenmeyen Sosyal Güvenlik Primlerinin silinmesi sağlanmalıdır.
- Mücbir sebep hali nedeni ile beyanname vermeyen, bildirimde bulunmayanların bu süredeki beyanname ve bildirimlerini tek bir beyanname ile bildirebilmeleri sağlanmalıdır.
- Tüm bunlar Van Depreminde zarar görenler için çıkarılacak özel bir yasa ile yapılmalı ve depremden zarar görme konusunda herhangi bir oran aranmadan ayrımsız herkesi kapsamalıdır. Bunun için Varlıklarının % 10'unu kaybetme şartı aranmamalıdır.
- Deprem nedeniyle Kötü Seyreden Van'ın Ekonomisinin canlandırılması için yeni teşviklerin belirlenmesi ve sürekli bir güven ortamı oluşturularak bölgeye yeni yatırımların gelmesini sağlanmalıdır.
Aksi halde halihazırda büyük bir ekonomik yıkım yaşayan Van İli'nin ekonomik ve mali açıdan kendisini toparlaması ve İl'de hayatın normal seyrine kavuşması mümkün değildir." ifadelerini kullandı.

TBMM'YE SORU ÖNERGESİ
HDP Van Milletvekili Üçer aynı konuya ilişkin TBMM'Ye soru önergesi de sundu. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından Anayasa'nın 98. Maddesi ve Meclis İçtüzüğünün 96 ve 99. Maddeleri gereğince yazılı olarak cevap isteyen Üçer; "Van'da 2011 yılında meydana gelen depremlerden dolayı (30 Nisan 2014 tarihine kadar) ertelenen vergi ödemeleri bütün haklı taleplere rağmen maalesef terkin edilmemiş, sadece bu erteleme 15 Eylül 2014 tarihine kadar uzatılmıştır. Verginin Terkini kavramı, (başta doğal afet olmak üzere) belirli sebeplere dayanarak 'vergi alacağının ve cezalarının bütün hukuki sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasını' ifade etmektedir. Dolayısıyla Van için böyle bir yola gidilmemesi hayli düşündürücüdür. Üstelik (bırakınız terkini) söz konusu erteleme bile Van'a bir minnet olarak sunulurken; 1999 yılında kriz dönemi olmasına rağmen Sakarya Depreminde (haklı olarak) Vergi Terkini yoluna gidilmiştir. Bu ise AKP İktidarı'nın Van halkına karşı göstermiş olduğu ayrımcı tutumunun bir kanıtıdır. İktidar Van İli'nde hayatın yeniden normal seyrine kavuşmaması adına adeta elinden geleni yapmakta; Vanlıların içine düştükleri ekonomik darboğazın daha da derinleşmesine sebep olmaktadır." dedi.

VERGİ TERKİNİ ŞART
Üçer soru önergesinde; "Artık Van Halkının hakkı olan Vergi Terkini'nin bir an önce devreye sokulması zorunluluk haline gelmiştir. Üstelik terkinde hiçbir şart aranmadan bütün mükelleflerin kapsam dahiline alınması gerekmektedir. Sözgelimi % 10 ekonomik kayıp şartı Van'ın yaşamış olduğu yıkımla uyuşmamaktadır. Çünkü İlde depremlerden sonra ekonomik yaşam tamamen durma noktasına gelmiştir. Birçok kişi yıkımlardan dolayı kenti uzun süreli terk etmek zorunda kalmış, kalanlar ise bırakınız vergi ve benzeri yükümlülüklerini karşılamayı, geçimlerini bile sağlayamayacak derecede mali kayıplara uğramıştır. Değim yerindeyse depremlerden sonra sadece yaşam savaşı değil, ekonomik döngü de konteynırlara sıkışmıştır. Ayrıca Van Halkı mali açıdan halihazırda salt depremin yaratmış olduğu ekonomik yıkım ile uğraşmamaktadır. Depremlerden sonra inşa edilen konutlar Van ekonomisine ciddi maliyetler yüklemiştir. Afet konutlarının yarattığı maliyet (bu konutların maliyetinden çok daha fazla bir fiyata satılmasının vahameti bir yana) 20 yıl boyunca her ay 7 milyon TL'ye karşılık gelmektedir. Yine tüccar ve esnafa kullandırılan KOSGEB Kredilerinin ödemeleri başlamıştır. 2 yıl boyunca aylık 12 milyon TL'nin geri ödemesi söz konusudur. Bununla birlikte ertelenen SGK ödemeleri de başlamıştır. 15 Eylül 2014 tarihi itibariyle ertelenen vergilerin geri ödemesi de başlayacaktır. Tüm bu ödemelerin yarattığı ekonomik geri ödeme döngüsü aylık 25 milyon TL'ye tekabül etmektedir. Van şehri (depremlerin yaratmış olduğu ekonomik yıkım nedeniyle) bu parayı ödeyecek ekonomik performansa sahip değildir. Dolayısıyla uygulamaya sokulacak terkinin depremzedelerin sadece depremlerin olduğu esnada var olan vergi borçlarını kapsaması da Van halkına hiçbir yarar sağlamayacaktır. Terkinin depremlerin meydana geldiği yıl olan 2011 yılı vergi borçlarından başlamak üzere 2012-2013 ve hatta 2014 yılının oluşmuş vergi borçlarını da kapsayacak şekilde geniş bir perspektif dahilinde uygulamaya konulması gerekmektedir." ifadelerine yer verdi.

ÜÇER'İN SORDUĞU SORULAR
HDP Van Milletvekili Özdal Üçer aşağıdaki soruları sordu ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'ten yazılı cevap istedi. Üçer'in sorduğu sorular şöyle;
"1-Van'da hala Vergi Terkini yoluna gidilmemesi hangi gerekçeye sığdırılmaktadır? 2011 yılında yaşanan depremler nedeniyle meydana gelen yıkım, terkin için gerekli olan mücbir sebepler açısından yeterli değil midir?
2-Bakanlığınızın ve hükümet tarafından, Van'da terkin yoluna gidilmesi ile ilgili bir çalışma yapılmakta mıdır? Varsa ne zaman uygulamaya sokulacaktır?
3-Uygulamaya sokulması halinde; terkin, (gerekçelerini de belirtmek üzere) hangi mali yılları kapsayacaktır?
4-Van'ın ödeme gücünün saptanması ile ilgili Bakanlığınızca ilde herhangi bir çalışma yapılmış mıdır?
5-Vergi borçlarının tahsili yoluna gidilmesi durumunda; Kamu İdaresi'nin gözünü Vanlı Depremzedelerin vergi borçlarına dikmesinin devlet bütçesine katacağı mali fayda ile oluşabilecek toplumsal zararların karşılıklı analizi yapılmış mıdır? Devlet Bütçesi, yaşam savaşı veren depremzedelerin vergi borçlarının bile tahsil edilmesini zorunlu kılacak şekilde aciziyet halinde midir?
6-Van'da kaç Vergi Mükellefi vardır ve bunlardan kaçının deprem nedeniyle vergi borcu ertelenmiştir? Bu mükellefleri İl Merkezi ve İlçeler açısından ayrı ayrı belirtiniz.
7-Bu erteleme nedeniyle (her bir vergi cinsi açısından ayrı ayrı belirtilmek üzere) ertelenen vergi miktarı ne kadardır? Bu miktarı İl Merkezi ve İlçeler açısından ayrı ayrı belirtiniz.
8-Erteleme için ne tür şartlar aranmıştır? Erteleme uygulaması hangi vergi dönemlerini kapsamaktadır?
9-Ertelenen vergi borçlarına faiz ya da gecikme cezası uygulanmakta mıdır? Halihazırdaki uygulama, bu vergilerin tahsilinde nasıl bir yöntem öngörmektedir?
10-Van'da deprem öncesi (2011 yılı sonu itibariyle) kaç vergi mükellefi vardır? Bu sayıyı İl Merkezi ve İlçelere göre ayrı ayrı belirtiniz.
11-Aynı sayılar 2012 yılsonu ve 2013 yılsonu itibariyle ne kadardır? Bu sayıları İl Merkezi ve İlçelere göre ayrı ayrı belirtiniz.
12-Ekonomik yıkım ve yaşanan mali darboğaz nedeniyle; depremden hemen sonra ya da takip eden süreçte işyerini kapatmak zorunda kalan mükellefler de bu ertelemeden yararlanmakta mıdır?"

/ Haber Merkezi