Sündüz yaylasında 1993 yılında 24 kişinin öldürüldüğü katliamın üzerinden 21 yıl geçti. Katliamın zaman aşımına uğramasına kısa bir süre kala faillerin bulunması için İnsan Hakları Derneği (İHD), MAZLUMDER ve Van Barosu suç duyurusunda bulunmuştu. Başvuruyu değerlendiren Van Cumhuriyet Başsavcılığı "Zaman aşımını" gerekçe göstererek takipsizlik kararı verdi.
Alınan karar üzerine avukatlar, Terörle Mücadele Kanunun 10. Maddesiyle görevli bir üst mahkeme olan Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesine itiraz etti. Mahkeme, takipsizlik kararı verilen dosyanın Türk Ceza Kanunun 77. Maddesindeki 'İnsanlığa karşı işlenmiş suçlarda zaman aşımı olmayacağı' hükmüne dayanarak verilen kararı kaldırdı. Mahkemenin kararı kaldırmasıyla 21 yıl sonra 14’ü çocuk 24 kişinin öldürüldüğü dava görülmeye başlanacak.
Verilen kararı Al Jazeera’ya değerlendiren Van Barosu Başkanı Murat Timur, Van Cumhuriyet Başsavcılığının ucu nereye gidiyorsa gitsin diyerek kararlılıkla bunun üzerinde durması gerektiğini söyledi.
90’lı yıllarda hukuk dışı birçok olayın olduğunu hatırlatan Timur, o dönem içersindeki bu tür karanlık işlerin hiçbir tanesinin yargı önüne taşınmadığını belirtti.
'İnsanlığa karşı işlenen suçlarda zaman aşımı olmaz'
Yaşanan olaydan günümüze kadar yargının hiçbir olayla ilgili ciddi bir soruşturma yapmadığını belirten Timur itirazla ilgili süreci şöyle anlattı:
"Temel hak ve özgürlükler konusunda koruma kollama görevi barolara yüklenmiş. Bizde bu çerçevede zaman aşımına 20 gün kala ailelerin müracaatı üzerine dosya ile ilgilenmeye başladık. Karar alıp dosyaya müdahil olduk. Van savcılığına, zaman aşımı uygulayamazsınız dedik. Bu basit bir adam öldürme olayı değil. Bu her yönüyle bir katliam dosyasıdır. Katliam suçları aslında insanlığa karşı bir suç olduğu için bu tür dosyalarda zaman aşımı işlemiyor. Dilekçemizi sunduk. Buna rağmen zaman aşımı kararı verildi. O dönemde yetkili olan en yakın ağır ceza mahkemesine kapsamlı bir itirazda bulunduk. Mahkemede zaman aşımının işleyemeyeceği kararını verdi."
'Geçmişin yargı önünde hesaplaşılması gerekiyor'
Karar sonrası Van Cumhuriyet Başsavcılığının yapacaklarının çok önemli olduğunu belirten Timur şöyle devam etti:
"Bu olayın oluşan barış süreciyle de bire bir alakası var. Geçmişle gerçekten sağlam bir şekilde yüzleşmediğimiz zaman sağlıklı bir barış ve gelecek oluşturamayız. Bu açıdan geçmişle yüzleşme süreci var. Bu toplumun bir biriyle barışma süreci var. Geçmişte yaşanan hukuk dışı hiçbir şeyin kalmaması gerekir. Yani bununla ilgili yargı önünde hesaplaşılması gerekiyor. Yargı bu konuda siyasal süreçten cesaret alması gerekir. Yargının hiçbir tarafı sıkıntı içinde olamaz. Van cumhuriyet başsavcılığının cesaretle işin üzerine gitmesi gerek. Ucu kime gidiyorsa gitsin bu kapsamda soruşturmasını yürütmeli. Yoksa Diyarbakır 7. Ağır ceza mahkemesinin verdiğin kararın hiçbir anlamı olmuyor."
SÜNDÜZ KATLİAMI
18 Temmuz 1993'te, PKK'yla güvenlik güçlerinin Güneydoğu'daki çatışmalarının en yoğun olduğu bir dönemde, Van'ın Bahçesaray ilçesine bağlı Sündüz yaylasında hayvan otlatan köylüler silahlı kişilerin baskınına uğramıştı. Saldırganlar tamamı kadın ve çocuklardan oluşan 24 kişiyi otomatik silahlarla tarayarak öldürmüştü. Üzerinden 21 yıl geçen olay halen aydınlatılamadı.
Fatih Sevinç / Al Jazeera
