Sosyal yardım artı (+) dönemi

Türkiye son yıllarda sosyal yardımlar konusunda önemli bir değişim ve dönüşüm sağladı. Bu durum hem sosyal yardımların miktarındaki artıştan hem de kapsadığı kesimlerin daha geniş bir alana yayılmasından net bir şekilde gözlemlenmektedir.

2002 yılında sosyal yardım ve hizmetlere ayrılan kaynak 1,6 milyar lira iken 2017 yılında bu rakam 50,8 milyar liraya yükseldi. Yani 2002 yılına göre sosyal yardım ve hizmetlere ayrılan kaynak miktarında yaklaşık 32 katlık bir artış sağlandı.

Ayrıca 2002 yılında 4 türde sosyal yardım verilirken şu anda farklı kesimler için 40 ayrı türde sosyal yardım programı sunuluyor. Bu da günümüzde sosyal yardımların çok farklı kesimleri kapsadığının işareti.

Türkiye sahip olduğu milli gelirin toplumun tüm kesimleri yani muhtaç olan dezavantajlı kesimlerle paylaşılması konusunda son derece önemli adımlar attı. Yani kapsayıcı büyüme konusunda kat ettiği mesafe oldukça mühim.

Bu politikalar sonucunda, Türkiye’de mutlak yoksulluk 2006 yılından itibaren sıfırlanmış, Dünya Bankası tarafından 2017’de yayınlanan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Atlası raporuna göre Türkiye son 15 yılda dünyada yoksulluk oranlarını en fazla azaltan ülke olmuştur.

UNDP verilerine göre ise Türkiye 2002 yılında “Orta İnsani Gelişme” seviyesinde bulunurken; 2009 yılından beri “Yüksek İnsani Gelişme” seviyesine ulaştığı ifade edilmektedir.

Dolayısıyla, Türkiye sağladığı sosyal yardım ve hizmetlerle yalnız yoksulluğu ya da muhtaçlığı azaltan bir ülke değil aynı zamanda insani gelişme alanına da odaklanan bir ülke olmuştur.

Hatta Türkiye ekonomisinin yeni yol haritasını belirleyen Yeni Ekonomi Programında da bu konuya yer verilmiş önümüzdeki dönemde sosyal yardımlar alanında “ Sosyal Yardım Artı (+) ” dönemine geçileceği ifade edilmiştir.

PEKİ “SOSYAL YARDIM ARTI (+) DÖNEMİ” NEDİR?

Sosyal Yardım Artı (+) dönemi ile sosyal yardım yararlanıcıların diğer kamu hizmetleri sosyal hizmet, istihdam, eğitim, sağlık gibi kamu hizmetlerine erişimlerinin artırılması hedeflenmektedir. Tabi bu erişimin hızlı ve etkin şekilde sağlanacak olması da önemli öncellikler arasında yer alacaktır.

Sosyal yardımların talebe göre değil arz yöntemi yani sahadaki sosyal yardım uzmanlarının yapacağı tespite göre sağlanması çok önemli. Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) uzmanlarının gerçekleştirdiği hane ziyaretleriyle ailelerin durumlarına uygun yardım ve hizmetlerden yararlanmalarının sağlanması ”Sosyal Yardım Artı (+) ” döneminin önemli adımlarından birisi.

Ancak bu dönemin başarıyla gerçekleşmesi hem ASDEP uzman sayılarının artırılması hem de bu uzmanların çalışma koşullarıyla birebir ilgilidir. Yani burada her hane başına düşen ASDEP uzmanı sayısının artırılması konusuna dikkat çekmek gerekiyor. Çünkü mevcut durumda hane başına düşen ASDEP uzmanı maalesef çok düşük kalmaktadır.

İnsan odaklı yeni sosyal yardım dönemi ile bir taraftan muhtaçlık kriterlerine göre ihtiyacı olan kesimlerin temel ihtiyaçlara erişimini düzenli bir şekilde karşılayacak sosyal yardım sisteminin oluşturulması diğer taraftan başta eğitim ve sağlık gibi alanlarda fırsatlara erişimin sağlanması çok ama çok önemli. Ayrıca sosyal yardım alanların kapasitelerinin geliştirilmesi de sanrım en önemli öncelikler arasında yer alıyor.

Son olarak sosyal yardım-istihdam bağlantısının güçlendirilmesi ile bu yardımları alanların hızlı bir şekilde istihdama katılmasını sağlamak yeni dönemin temel önceliği olacaktır.

KURUMSAL YAPININ ÖNEMİ

Sosyal yardımlar ve hizmet alanında değişimin sağlanmasında ilk kuruluş olan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü (SYDGM) ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kurulması ile faaliyete geçen Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü’nün (SYGM) sosyal yardımlar konusunda çok önemli katkısı oldu ve olmaya devem etmektedir.

Sosyal yardımların hak sahiplerine ulaşmasını sağlayan, sosyal yardımlarda mükerrerliği önleyen, objektif kriterlerine göre bu yardımların dağıtılmasını önceleyen ve vatandaşların muhtaçlıklarını tespit etmek için kurum kurum dolaşarak belge toplama eziyetine son veren Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi, SYGM tarafından hayata geçirilmiştir.

Bu sistemin sağladığı verilerle sosyal politika alanında politika oluşturmak için karar vericilere son derece önemli bir kaynak sunulmaktadır.