|
Şu sıralarda kilim satışlarının epey düştüğünden söz eden kilimci esnafı, bu şekilde sürmesi durumunda 10 yıla kadar Van’da artık kilim satışlarının durma noktasına geleceğini söylüyor.
Farklı anlamlara gelen motifleri ile bilinen Van kilimleri, dünyanın en ücra köşelerinde, turizm sayesinde alıcı bulabiliyorken, şimdilerde ise adeta müşteri bekler oldu.
MOTİFLER VE ANLAMLARI
Kilimlere işlenen bazı motiflerin anlamları şöyle; Muska ve nazarlı motifi; Nazarlık; kem bakışların etkisini azaltır. Muska ise; sahibini kötü olaylardan korur. Kartal motifi; Güç ve kudreti temsil eder. Küpe motifi; Evlenmek isteyen genç kız ailesine isteğini dolaylı olarak belli eder. Göz motifi; Kem gözlere, zarara karşı koruyucu olduğuna inanılır. Bereket motifi; Birlikte kullanılan eli belinde ve koç boynuzu kadın ve erkeği temsil eder. Ortadaki gözde aileyi kötülüklerden korur. Ejderha motifi; Ejderha hava ve suyun efendisidir. Bereketli bahar yağmurlarını getirdiğine inanılır.
AVRUPADAN TURİST GELMEYİNCE…
Bölgenin geleneksel olarak da önemli bir değeri olan ve önemli bir geçim kaynağı olan kilim üretimi ve satışı ise, Avrupalı turistin gelmemesi ile zamanla azalmaya başladı.
Kilim dokunan illere yönelik iç ve dış turist seyahati azaldıkça bu işle uğraşan aile ve esnaf sayısında da her geçen gün düşüş yaşanmaya başladı.
ÖNCE KİLİMCİLER DERNEĞİ KAPANDI
Van’da 80’li yıllarda önemli ölçüde yapılan kilim ticareti, 90’lı yılların ortalarına kadar da bu önemini korudu.
Öyle ki sayıları yüzleri bulan kilimci esnafı, dernekleşme yoluna da giderek, Van Kilimciler Dayanışma Derneği adı altında bir de dernek kurdu.
Ancak Avrupalı turistin bölgeye gelmemesi ile birlikte kilim satan esnafın sayısı düşünce bu dernek de kapatıldı.
"5-6 İŞYERİ KALDI"
Daha önce Maraş Caddesi’nin önemli bir bölümünde ve Doğu İş Merkezi’nin iki katında kilimci esnafı satış yaparken, şu anda eski Van Müzesi civarında 5-6 tane kilim satan işyerinin olduğu belirtildi.
Gazetemize konuşan esnaflardan Ferhat Bor, “Eskiden derneğimiz vardı. Topluca Edremit’e gider, geziler düzenlerdik. 100’ün üzerinde dükkân ve perakende iş yapan vardı. Ama şimdi 5-6 kişi kaldık” dedi.
"İRANLI ALMAZ"
Kilimin zamanında yerli ve yabancı turist sayesinde revaçta olduğunu belirten Bor, “Kilim pahalı bir üründür. Bunu da zenginler tercih eder, maddi durumu iye olmayanlar ilgi göstermez? Eski zamanlarda batı illerinden ve yabancı turistler gelirdi, satışlar ve üretim iyiydi, ama turist gelmeyince üretim ve satış durdu. İranlılar var, ama almıyorlar, tam tersine onlar bize satmak için getiriyorlar” diye konuştu.
"10 YIL DAYANMAZ"
Şu anda ellerindeki kilimi satmaya baktıklarını ve üretimin durma noktasına geldiğini belirten Bor, şunları söyledi:
“Artık eskisi gibi kimse heyecanla kilim dokumuyor, rağbet olmayınca o heyecan bitti. Tabi evi için dokuyan dokuyor. Ama böyle giderse 10 yıl içinde kilim olayı biter. Yörenin bir kültürüdür, bir güzelliktir, yaşatılması lazım. Bunun da tek yolu, teşvik ve satış yollarının bir şekilde bulunmasıdır. Buralara yeniden bir yabancı turist akışı olursa, kültür bakanlığı ya da başka kurumlar yakın takibe alırsa belki bir canlanma olur, yoksa artık zarar ettikleri için kimse kilim işi yapmıyor. Batı illerine de gönderemiyoruz, çünkü nerdeyse fiyatı kadar kira ve yol ücreti gidiyor.”
Özel Haber: Adil HARMANCI
|
