Dolar mı düşüyor Türk Lirası mı yükseliyor?

Levent Yılmaz

VAN 20.10.2018 09:42:44 0
 Dolar mı düşüyor Türk Lirası mı yükseliyor?
Tarih: 01.01.0001 00:00
 Dolar mı düşüyor Türk Lirası mı yükseliyor?
 
 
 
2013 Aralık ayından itibaren Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) parasal genişlemeden çıkması ve kademeli faiz artışlarına ilişkin niyet beyan etmesinin ardından Dolar’ın diğer ülkelerin para birimlerine karşı değerlenmeye başladığı bir sürecin içerisindeyiz. FED’in para politikasındaki bu değişiklik başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere tüm dünya ülkelerinin etkilendiği bir dönemi de beraberinde getirdi. Bunlara ilave olarak Türkiye’ye karşı bir süredir yürütülen ve özellikle geçtiğimiz Ağustos ayında da spekülatif bir kur atağı ile zirve yapan finansal saldırı dönemi Türk Lirası’nın aşırı değer kaybına uğramasına neden oldu.

Elbette gelişmekte olan bir ekonomi olarak Türkiye’nin de çözmesi gereken ekonomik meseleler var. Ancak hem yakın coğrafyasındaki gelişmeler hem de dış aklın bir çıktısı olarak içeride yaşadığımız pek çok olayın ekonomik konulara bir odaklanma sorunu yarattığını da ifade etmek gerekiyor.
KAZANAN VE KAYBEDEN

Yazımın başlığını daha iyi izah edebilmek için futboldan bir örnek vermek istiyorum. Diyelim ki “A Takımı” ve” B Takımı” bir lig maçında karşı karşıya gelsin ve “B Takımı” maçı 2 golle “A Takımı” ise 1 golle bitirsin. Bu durumda “B Takımı”, “A Takımı”na karşı 2-1 galip gelmiş olur. Maçın kazananı “B Takımı” olurken kaybedeni “A Takımı”dır. Ancak maçı “B Takımı” kazanmasına rağmen yaygın medyada manşetler “A Takımı”nın maçı kaybettiğine yönelik atılır. Kimi zaman taraftar sayısı, kimi zaman da takımın iddiası neyin ön plana çıkacağını belirler. Zira bu durum konuya nerden baktığınız ile ilgilidir. Aslına bakarsanız Dolar/TL arasındaki ilişki de buna çok benzer. Kimi zaman Dolar’ın genel geçer rezerv para olma özelliği, kimi zaman da spekülatif saikle kazanç kapısına dönüşmesi gibi nedenler neticesinde günlük hayatta “Dolar düştü veya Dolar yükseldi” şeklinde ifadelerle karşılaşırız. Oysa konuya Türkiye açısından bakarsak esas ilgilenmemiz gereken Türk Lirası’nın değeridir ve bu günlük hayattaki ifadelerin aksine oldukça teknik bir konudur.

DOLAR ENDEKSİ YÜKSELİYOR

Dolar endeksi, ABD Doları’nın dünyada en çok işlem gören ve ABD’nin en çok ticaret hacmi olan 6 farklı para birimi (Euro, Japon Yeni, İngiliz Poundu, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı) karşısındaki değerini göstermektedir. Dolar endeksi FED’in parasal genişlemeyi sonlandırmaya başladığı 2013 yılı sonundan itibaren yükselmeye devam ediyor. Buna ilaveten FED’in faiz artışlarına devam edecek olmasının da Dolar’ın tüm dünya para birimleri karşısındaki yükselişini devam ettireceğini hatırlatmakta fayda var.

TÜRK LİRASI TOPARLANIYOR

Gelişmekte olan bir ekonomi olmanın eksilerinin yanı sıra bir süredir devam eden finansal saldırılar ve Ağustos ayında yaşadığımız spekülatif ataklar Türk Lirası’nın aşırı değer kaybetmesine neden olmuştu. Alınan önlemler de ABD’nin rahip Brunson üzerinden ilan ettiği yaptırımların etkisi ile sınırlı kalmıştı. Ancak son dönemde ortaya çıkan olumu hava ve “Yeni Ekonomi Programı”nın da olumlu karşılık bulması ile Türk Lirası yeniden değer kazanmaya başladı. Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Berat Albayrak’ın da ifade ettiği üzere “Dengelenme süreci” devam ediyor. Bu dengelenme ile beraber aşırı değer kaybeden Türk Lirası olması gereken değere doğru hareket etmeye başladı.

TÜRK LİRASI’NIN DEĞERİ NE OLMALI?

Türk Lirası’nın gerçek değerinin ne olması gerektiği konusunda başvurmamız gereken teknik bir veri var. Merkez Bankası tarafından hesaplanan Reel Efektif Döviz Kuru (REDK), Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değerinden nispi fiyat etkileri arındırılarak elde edilmektedir. Aslına bakarsanız bu veri ile Türkiye’nin dış ticarette ne kadar rekabetçi olacağını da takip edebiliyoruz. Söz konusu ihracatta rekabetçilik olunca TL’nin aşırı değerlenmesinin de bazı yan etkileri olacağını göz ardı etmemek gerekiyor. TÜFE bazlı REDK şu sıralarda 61 puan seviyelerinde seyrediyor. Dövizdeki hızlı yükselişin piyasaları yorduğunu biliyoruz ancak Dolar/TL’nin dengelenmesi gereken seviyeleri analiz edecek olursak, FED’in politikaları ve küresel gelişmeleri göz önünde bulundurarak spekülatif ataklar öncesi seviyeleri hedeflemenin mantıklı olmayacağını bilmeliyiz. Hal böyle olunca TL’deki değerlenme sürecinin bir süre daha ılımlı bir seyir izleyeceğini ancak orta vadede dengelenmesi gereken seviyelerin hemen hemen bugünkü seviyelere denk geldiğini belirtmek gerekiyor.
anne porno