|
VEDAŞ Müdürü Emrullah Okuducu, enerji dağıtım şirketi olarak sorumluluk alanında yürüttükleri çalışmalar, çalışmaların geldiği aşama, amaç ve hedefler ile kurum olarak yaşadıkları sorunlar hakkında gazetemize özel açıklamalarda bulundu.
2020 HEDEFİ
İlk olarak, önlerine koydukları hedefle ilgili konuşan Okuducu, şunları söyledi:
“Biz VEDAŞ olarak Van, Bitlis, Muş Hakkâri illerine bakıyoruz. Bu dört ilde şu anda toplamda 680 bin abonemiz var. 2 milyon 100 bin nüfusa bakıyoruz. Baktığımız alan çok geniş bir coğrafya, kırık bir arazi ve kış şartlarının çok ağır geçtiği bir bölge. Dolayısıyla bu bölgenin kendine has koşulları var. Bu bölgede elektrik dağıtım faaliyeti yürütürken de amacımız kesintisiz, sürekli ve kaliteli enerji verebilmek. Hedefimiz, 2020’de Türkiye standartlarını yakalamak. Bunu yaparken de aynı zamanda aydınlatma faaliyetleri yürütüyoruz. Kayıp kaçağı Türkiye standartlarına getirmeye çalışıyoruz. VEDAŞ olarak bizim bir hedefimiz vardı, her zaman dile getirdik; 2020 ve sonrasında Türkiye standartlarında bir sürekli enerjiye, kaliteli enerjiye ulaşmak… Bu anlamda da özellikle 2013 Temmuz ayında bir özelleşme yaşadık, bu özelleşme sonrasında, bu saydığımız bölgede, Türkerler Holding VEDAŞ’ı satın aldı ve yepyeni bir kadro ile çalışmalara başladık.”
3 KAT HARCAMA
Daha sonra yapılan çalışmalara değinen Okuducu, özelleşmeden önceki döneme dikkat çekerek, şöyle devam etti:
“Bu çalışmalarda, iki önemli sıkıntımız vardı; bir, yatırımları yerinde kullanma anlamında ciddi bir çaba içerisine girdik, projeler geliştirdik ve özelleştirmeden önceki dönemin yaklaşık 3 katı bir yatırım harcaması gerçekleştirdik. İkinci önemli problemimiz, kayıp kaçak oranı çok yüksekti, yüzde 67’lerdeydi devralındığı zaman. Beş yılda gelinen süreçte, bu sene inşallah yüzde 49’u göreceğiz. Tabi bu çalışmalar kolay gerçekleşmedi. Bu çabalarda emek var, fedakârlık var. Bu çalışmalarda yoğun bir çaba var. Bunun sonucunda ne oldu, kayıp kaçağın yüzde 50’nin altına inmesi, yatırımların özelleşme öncesi döneme göre üç kat artırılmış olması neticesinde enerji kesintilerinde oran olarak yaklaşık yüzde 80, sayı anlamında, yani diyelim eskiden 100 kesinti varken, şimdi 20-25 kesintiye düştü. Süre anlamında da yüzde 80’in üzerinde bir durumla karşılaştık. Bunda hem kaçağın azalmasının etkisi var, hem de yaptığımız yatırımların etkisi var.”
TRAFO YANMALARI DÜŞTÜ
Geçmiş döneme oranla trafo yanmalarında büyük bir düşüş sağlandığını anlatan Okuducu, şu bilgileri verdi:
“Bu yeterli mi, değil, halen biz Türkiye ortalamasının altındayız. Çünkü halen kaçağımız yüzde 50. Kaçağın olduğu bölgelerde trafo yanmaları ciddi oranda artıyor. Kablolar yanıyor, panolar yanıyor, iletkenler kopup düşüyor, hem mal, hem can emniyeti açısından ciddi tehditler oluşturuyor. Fakat bu çalışmalar neticesinde 2013’te, bir yılda yanan trafo sayımız 430 iken bu sene 185’e düşmüş olacağız. Yani trafo yanmalarında yaklaşık olarak yüzde 45’e yakın bir düşüş sağladık.”
“5 YILIN İŞİNİ 3 YILDA YAPTIK”
Yatırım programı ile ilgili de bilgi veren VEDAŞ Müdürü Emrullah Okuducu, şunları söyledi:
“Bizim yatırımların büyük bir çoğunluğu, hatların yenilenmesi, yer altına alınması, özellikle kırsal kesimdeki hatlarda beton direğe dönüşüm, mesela Gevaş bölgesi neredeyse komple dönüştü, Özalp bölgesinin büyük bir çoğunluğu, Saray bölgesinde beton direkli şebeke yaptık vb... Van merkez, Muradiye kırsalında başladık çalışmaya. Van merkezde ve Muradiye’de yer altı çalışmaları yaptık. Erciş’te de kısmen yer altı çalışması yaptık. Bu şekilde, imkânlar dâhilinde, EPDK'nın bizim için 5 yılda belirlemiş olduğu yatırım tutarını biz 3 yılda gerçekleştirdik. EPDK, ‘5 yılda, 350 milyon TL yatırım yapmak zorundasınız’ demişti, biz bunu 3 yılda yaptık. Nasip olursa, finans kurulu el verirse, bu iki yıl içinde ilave ödenek talebinde bulunacağız. Şirketin finansal durumu göz önünde bulundurularak, eğer uygun görülürse bu iki yılda yine bu ciddi yatırımlar devam etmiş olacak. Tabi en büyük problemlerimiz, dediğim gibi biri kayıp kaçaktı, ikincisi de, bu kesintileri nasıl azaltabiliriz çabasıydı.”
KESİNTİLERİN NEDENLERİ?
Okuducu, vatandaşı en fazla rahatsız eden konulardan biri olan elektrik kesintilerine ait de aydınlatıcı bilgiler verdi.
Yaşanan kesintilerin birden fazla nedenlerinin olduğuna dikkat çeken Okuducu, şöyle dedi:
“Şimdi kesintilerin birkaç sebebi var. Birincisi lokal kesintiler, kayıp kaçak kaynaklı… Bunlar büyük oranda azaldı. Bazı bölgelerimizde yine lokal anlamda devam ediyor. Özelikle gece belli saatlerden sonra bunu yoğun olarak görüyoruz. Bilinçsiz şebekeye müdahaleler var; işte altyapı çalışmaları yapan bazı kuruluşlar, ya da kişiler, zaman zaman bilinçsiz kazılardan dolayı bizim yer altı kablolarımıza, direklere zarar verebiliyor, onun getirdiği kesintiler var. Hava şartlarından kaynaklı, öngörülemeyen, olağanüstü koşulların getirdiği kesintiler oluşuyor. Özellikle bölgemizde, kar yağışının yoğun olduğu zamanlarda, fırtınanın olduğu zamanlarda bunu sıklıkla yaşıyoruz. 30-40 yıllık şebekeler henüz yenilenmeye fırsat bulamadan yıkılabiliyor, dökülebiliyor.”
KESİNTİLERE ÇÖZÜM
Okuducu, elektrik kesintilerine kasıl müdahalede bulunduklarını ise, şöyle anlattı:
“Buna da hızlı bir şekilde müdahale ediyoruz. Yaklaşık 2 yıl önce arıza bakım onarım ekiplerimizi yaklaşık yüzde 40 oranında artırdık. Ekip sayısı azdır diye bunu yaptık. 560 civarında olan bölge genelindeki arıza elemanları sayısını, biz 830’a çıkardık. Aynı oranda araç sayımızı, iş makinesi sayımızı artırdık. Bu da, yaz aylarında hem ciddi bir şekilde bakım olanağı yarattı, hem de kışın bu ekiplerle hızlı bir şekilde arızalara müdahale şansı elde ettik. Bunun dışında ‘186’ya ulaşamıyoruz’ gibi şikâyetler çok vardı. Bunu da aşmak için bir çağrı merkezi kurduk. Bu merkez yaklaşık 3 yıldır faaliyette. Ve şu anda 110 kişi ile hizmet veriyor. Mesela dün (13 Aralık) biz, 46 bin çağrıyı, yüzde 90 cevaplamışız. Yüzde 10 da, belli bir bekleme süresi var, bu süreyi beklemeden telefonu kapatanlardır. Bu bizim için çok ciddi bir rakam. Birkaç gün önce ciddi bir fırtına geçirdik. Bu fırtınada özellikle Gürpınar, Başkale, Van’ın bazı kısımlarında ciddi sıkıntılar yaşadık. Bu sıkıntıları biz telefonla vatandaşa bildirebildik. Ulaşabildik. Vatandaşlar bize ulaşabildi. Dolayısıyla size ulaşamadık diye bir şikâyette bulunmadılar. Tabi, ‘size bildirdik, ekipler nerede, niye gecikti’ gibi şikâyetlerle de karşılaştık. Bu çapta, bütün bölge genelinde, hava koşullarının bu kadar ağır geçtiği bir noktada, çok fazla yerde arıza meydana geldiği zaman giderme süresi için zaman zaman sorun yaşıyoruz. Fakat bu, topladığımızda, 1 yılda 10 günü geçmiyor. Yani çok uzun süreli sıkıntılara bakmamız 10 günü geçmiyor.”
BÖLGE KOŞULLARI VE ZORLUKLAR
Çalışma yürüttükleri alanın doğal olaylar açısından sorunlu bir alan olduğuna ve bazı durumların kendilerinden kaynaklanmadığına dikkat çeken Okuducu, şunları söyledi:
“Şöyle söyleyeyim; biz dağıtım sektörü olarak sürekli diğer dağıtım şirketleriyle irtibat halindeyiz. Şunu iddia edebilirim, eğer bizim koşulların yarısı oralarda olsaydı, onlar bize yaklaşamazdı. Bu konuda iddialıyım. Rahatlıkla bunu söyleyebilirim. Çünkü batıda ‘kayıp kaçak’ diye bir problem yok. Yüzde 8, 6, 5, 10. Bu şekilde kaçak var. Dolayısıyla hatlarda bir aşırı yüklenme yok. Bizdeki gibi kar, buzlanma, fırtına da yok. Artı, onlar daha dar bir bölgede çalışıyorlar. Bizim gibi çok dallı budaklı bir şebekeleri yok. Biz bütün sınırlarda, askeri kontrol noktalarına kadar, üs bölgelerine kadar, her tarafa enerji veriyoruz. Buralarda araçların çıkması bile çok zor, helikopterle çıkılıyor bazen. Bazen güvenlik güçlerinden yardım alarak biz ancak oralara ulaşabiliyoruz. En son yağan karda, Hizan-Bahçesaray yolu 3 gün açılamadı. Orada arızamız vardı, 3 gün boyunca gidemedik. Yani bizden de kaynaklanmıyor bazı durumlar, istesek de bazı yerlere ulaşamıyoruz. Arkadaşlarımız çok fedakârca çalışıyor, bazen ölümüne enerji vermeye çalışıyorlar.”
VAN MERKEZE 20 TRAFO
Trafoların tedariki konusunda herhangi bir engelin bulunmadığını, bunun yatırım programı çerçevesinde sağlandığını belirten Okuducu, şöyle devam etti:
“Bir yere trafo konulmadan önce bunun teknik bir hesaplaması yapılıyor. Bizim şu anda tespit ettiğimiz kadarıyla gerçek anlamda güç talebi olan yerimiz yok. Ama ne oluyor, biz her yıl 100-150 tane trafo kurarız, çünkü şehirler gelişiyor, dağılıyor, yeni alanlar oluşuyor. Sadece bu sene Van merkezde 20’nin üzerinde yeni trafo kurduk. Trafolarla ilgili her hangi bir sıkıntımız olmuyor. Zaten yatırım programında yer alıyor, bir yıl öncesinden trafoların nereye konulacağı belirleniyor. Projelerimizi TEDAŞ Bölge Müdürlüğüne sunuyoruz ve anında karşılanıyor, dolayısıyla trafo tedarikinde herhangi bir sıkıntı yaşamıyoruz. Bizi zorlayan kısım, ilk enerji verildikten sonra, şimdiye kadar herhangi bir yenileme görmemiş, eski trafolarımız var, bunların yenilenmesi anlamında sıkıntılarımız oluşuyor. Bunlar da peyder pey, yatırım programı dâhilinde yenileniyor.”
HATLARIN YER ALTINA ÇEKİLMESİ
Okuducu, enerji hatlarının yer altına çekilmesine ilişkin de bilgiler paylaştı.
Van’da belli bölgelerde çalışma yürütüldüğünü ve gelecek hedeflerin olduğunu anlatan Okuducu, şunları söyledi:
“Enerji hatlarının yeraltına çekilmesi için altyapı ve üstyapı sorunlarının kalmaması gerekiyor. Çünkü bu gibi yerlere çektiğimiz anda ekonomik anlamda ciddi bir maliyettir, bunu koruyamıyoruz. Bu sefer altyapı için oraya girenler, kırıyor, bozuyor. Dolayısıyla oraya yapılan masrafı boşa çıkarıyor. Bu sene Van merkezde, Akköprü ile İskele Caddesi arasında kalan adada komple yer altı çalışması yaptık. Akköprü, İskele, İpekyolu’ndan Beşyol’a kadar. Bugünlerde kablosu serildi, yavaş yavaş devreye almaya başladık. İletkenleri sökmeye başladık, hava iletkenlerini tamamen kaldırıyoruz. Artık oradaki direkleri görmeyeceksiniz. Bundan sonraki hedefimiz de İskele ile Sıhke Caddesi arası. Sonra Sıhke ile İki Nisan Caddesi arası, bu şekilde Van’da altyapının tamamlandığı tüm bölgeleri tamamen yer altına indireceğiz. Yani bu olduğu zaman kış koşullarında minimum seviyede bir etkilenme söz konusu olacak.”
DÜŞÜK VOLTAJIN NEDENLERİ?
Van’da, bazı bölgelerde de voltaj düşüklüğü nedeniyle vatandaşlar sorun yaşıyor. Okuducu, yaşanan sorunun nedenleri ve yaptıkları çalışmalar konusunda şu bilgileri verdi: “Düşük voltajın nedeni, ana kaynak dediğimiz TEİAŞ’ta, herhangi düşük enerji problemimiz yok. Lokal olarak az önce bahsettiğim şekilde, bazen enerji verdiğimiz bölgelerde sonradan yapılaşmadan dolayı bazı hatlarımızda fazladan yüklenme olabiliyor. Yük arttıkça iletkende gerilim düşme, fazla meydana geliyor. Bu tip durumlarda biz bakıyoruz, trafolarda kademeler var, olabiliyorsa trafo kademeleriyle müdahalede bulunuyoruz, eğer olmuyorsa yükü nasıl azaltabiliriz onun arayışına giriyoruz. Trafolarla yükü bölebilir miyiz diye bakıyoruz. Bu da olmazsa daha kalın iletken atıyoruz. Yani genelde sonradan yapılaşmaya açılan yerlerde bu tip sorunlar yaşanabiliyor. Onlar da yatırım programı çerçevesinde inşallah giderilecek.”
YAŞADIKLARI SORUNLAR
Doğaya karşı verilen mücadelenin yanı sıra enerji dağıtım faaliyeti yürütürken özellikle kayıp kaçak konusunda sorunlar yaşadıklarını anlatan VEDAŞ Müdürü Emrullah Okuducu, “Tabi kayıp kaçakla mücadele ederken sahada ciddi sorunlarla karşılaştık. Zaman zaman vatandaşın direnciyle de karşılaştık, zaman zaman arkadaşlarımız darp edildi. Ama özellikle teknolojinin de yardımı ile kayıp kaçak yüzde 50’ye kadar indi. Çalışmalarımız devam ediyor. 2020’de Türkiye standartlarını yakalamayı umuyoruz. Yaklaştık, yaklaşıyoruz.” diye kaydetti.
Özel Haber: Adil HARMANCI
|
